...Twoje Bieszczady - serwis dla wszystkich którym Bieszczady w duszy grają...
Szanowni Miłośnicy historii Bieszczadów!
27.03.2012
Od ponad 30 lat zajmuję się badaniami nad historią Bieszczadów, Pogórza Przemyskiego i
Beskidu Niskiego. Fascynują mnie wydarzenia które rozegrały się tu w XX wieku, ale równie
chętnie tropię ślady historii dawniejszej. Podczas licznych wyjazdów jakie odbyłem w ciągu
tych lat wykonałem ok. 40000 zdjęć dokumentujących wszelkie przejawy kultury materialnej
tych stron (świątynie, chałupy, kapliczki, krzyże przydrożne i nagrobne, pozostałości
założeń dworskich, młynów, tartaków, itp.). Przeprowadziłem setki rozmów ludźmi
pamiętającymi okres międzywojenny, czas wojny i powojenne wydarzenia. Większość z nich
już nie żyje. W latach 1980 - 1986 organizowałem i prowadziłem dwutygodniowe obozy, w
ramach Akcji "Opis" prowadzonej przez Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich. Ich celem
była inwentaryzacja krajoznawcza Pogórza Przemyskiego i Bieszczadów. Od 1987 do 1998 r.
zorganizowałem 12 obozów, podczas których siłami społecznymi odnowiliśmy ponad 40
opuszczonych cmentarzy w Bieszczadach i Beskidzie Niskim.
Okładka poprzedniej, II części słownika, dotyczącej gminy Cisna
Efektem zebranych informacji jest opracowanie mojego autorstwa "Bieszczady. Słownik
historyczno - krajoznawczy". Dotychczas ukazały się dwa tomy liczące łącznie 972 strony
formatu B5. Zawierają one szczegółowe opisy 49 wsi leżących w gminach Cisna i Lutowiska,
od czasów ich założenia po wysiedlenia w połowie XX w. Można tu znaleźć 691 ilustracji, w
dużej części unikatowych, pozyskiwanych przez lata z najróżniejszych źródeł. Wśród nich
jest ponad 200 fragmentów starych map i planów katastralnych z połowy XIX w. W tomie
drugim opisującym gminę Cisna wykorzystałem relacje 38 dawnych mieszkańców tych wsi
żyjących jeszcze kilkanaście lat temu w Polsce, na Ukrainie, w USA i Kanadzie. Dzięki tym
relacjom udało się odtworzyć, nie opisywane dotychczas, dzieje wsi w XX w. a zwłaszcza w
dramatycznym okresie wysiedleń i walk z UPA.
Opracowanie to ma charakter pionierski. Wiele faktów opisano w nim po raz pierwszy,
sprostowano wiele obiegowych opinii, które mijały się z prawdą, a podawane były w
popularnych wydawnictwach przewodnikowych. Zebrano w nich również dane rozproszone w
setkach dokumentów bądź zawarte w licznych książkach i artykułach wydawanych na
przestrzeni ostatnich dwustu lat.
Od listopada 2011 r. pracuję nad trzecim tomem tego słownika opisującym gminę Czarna.
Przygotowanie takiej publikacji wymaga co najmniej rocznej intensywnej pracy polegającej
na badaniach terenowych, rozmowach z ludźmi, prowadzeniem korespondencji z dawnymi
mieszkańcami, badaniach archiwalnych, żmudnym przeglądaniu dostępnej literatury. W ten
sposób powoli wydobywa się okruchy informacji, które złożą się na całość monografii gminy
Czarna.
Poprzednie dwa tomy słownika przygotowywałem bez wsparcia finansowego z zewnątrz.
Prowadziłem wtedy własne wydawnictwo i byłam w stanie, choć z wielkim trudem, udźwignąć
koszty tego przedsięwzięcia. Niewielkie wsparcie finansowe uzyskałem jedynie przy
wydawaniu tych dwóch tomów. Obecnie nie mam stałego źródła dochodu (wydawnictwo
zlikwidowałem), żyje jedynie z nieregularnych zleceń. Pracę nad monografią gminy Cisna
rozpocząłem ponieważ udało mi się uzyskać od prywatnych sponsorów jedną trzecią
potrzebnych dotacji, jak również zapewnienie wydawnictwa "Rutenus", że wyda drukiem tę
monografię. Jesienią 2010 r. wójt gminy Czarna zapewniał mnie, że Urząd Gminy sfinansuję
te monografię. Niestety do dziś z tej strony nie uzyskałem żadnych funduszy.
Dlatego zwracam się do Państwa o wsparcie finansowe dokończenia opracowania monografii
gminy Czarna. Będzie to książka formatu B5 licząca 450 - 500 stron, z licznymi
ilustracjami i mapami, analogicznie do dwóch wydanych wcześniej tomów. To są już ostatnie
lata kiedy zebrać można relacje ludzi żyjących jeszcze przed wojną. Dotyczy to zarówno
dawnych mieszkańców tutejszych wsi jak i przesiedlonej tu w 1951 r. ludności z okolic
Sokala. Liczę, że uda się w tej monografii zawrzeć również ich wspomnienia ze stron
rodzinnych i z czasów gdy urządzali się na nowo w bieszczadzkich wsiach.
Wydanie drukiem monografii gminy Czarna niewątpliwie uatrakcyjni jej teren w oczach
przybywających tu turystów. Bogata i często dramatyczna historia tutejszych wsi pozwoli
innym okiem spojrzeć na, z pozoru zwyczajne, miejscowości. Dlatego też uważam, że wsparcie
finansowe tego wydawnictwa może przełożyć się na zwiększenie ruchu turystycznego we wsiach
gminy Czarna. Firmy, które zdecydowały by się udzielić pomocy finansowej, informuję że
istnieje możliwość umieszczenia ich reklamy w powstającej monografii. Wszyscy, którzy
wesprą jej wydanie od 60 zł wzwyż, otrzymają jeden egzemplarz tej książki drogą
pocztową.
Z góry dziękuję za pomoc
Stanisław Kryciński
Tel. kom. 665-178-149
Adres e-mail: stanislawkrycinski@op.pl
nr konta: 16 1020 1013 0000 0302 0207 5943
Serwis nasz i współpracujący z nami reklamodawcy
zbierają i przechowują tzw.
pliki cookies zarówno do np. statystyk,
jak i w celach reklamowych. Korzystając z naszych stron bez zmiany ustawien przegladarki będą one zapisane w pamięci urządzenia.
Przeglądając nasz serwis
ZGADZASZ się na wykorzystywanie tych plików. Szczegółowe informacje na temat cookies
znajdują się w naszej
Polityce prywatności
© Twoje Bieszczady 2001-2024