» Bieszczady w filmie | Siekierezada

"Siekierezada"

Rok produkcji: 1958
Rok: 1985
Gatunek: Film psychologiczny, Film poetycki
Produkcja: Polska

Dane techniczne: Barwny. 2250 m. ok. 82 min.

Opis:

Janek Pradera, wrażliwy poeta, nie może odnaleźć swego miejsca w świecie. Nie chce też pogodzić się z obłudą i zakłamaniem świata ani utracić swej niezależności. Dlatego też odchodzi od ukochanej, którą nazywa Gałązką Jabłoni, i z nieodłącznym workiem na plecach podąża w głąb puszczy.

Krzysztof Majchrzak (Kaziuk)

Odwiedza filozoficznie nasta- wionego do życia leśniczego, który zatrudnia go przy wyrębie lasu i kieruje na kwaterę do Babci Oleńki. Żyjący tu ludzie są inni niż w mieście - szczerzy, otwarci, przyjacielscy. Ciężka, fizyczna praca zbliża ludzi. Janek poznaje i zaprzyjaźnia się z Peresadą, Wasylukiem, Selpką i jego stale roześmianą żoną. Razem z nimi upływa mu czas po pracy. Niedziele spędzają w gospodzie w Hoplance, by przy wódeczce prowadzić długie rozmowy o naturze świata. W czasie wiejskiej zabawy Janek zostaje zaczepiony przez grupę pijanych mężczyzn. Z opresji ratuje go Michał Kątny, obieżyświat, który podobnie jak Janek przyjechał do pracy w lesie i również zamieszkał u Babci Oleńki. Z czasem rozłąka z Gałązką Jabłoni staje się dla Janka Pradery nie do zniesienia. Wyrusza więc w drogę powrotną. Do ukochanej jednak nigdy nie dotrze.

Scenariusz filmu Witold Leszczyński napisał na początku lat siedemdziesiątych wspólnie z Edwardem Stachurą, autorem powieści "Siekierezada". Jednak scenariusz nie został skierowany do produkcji. "Nie zdawałem sobie sprawy, jak Edkowi zależało wówczas na filmie. Uznał nawet, że to moja wina, iż scenariusz został odrzucony. Obraził się, nasze stosunki uległy ochłodzeniu, a nawet zostały zawieszone" - wspominał reżyser. Po trzynastu latach Leszczyński wrócił jednak do "Siekierezady", na nowo pisząc scenariusz (Stachura zmarł śmiercią samobójczą w roku 1979). Janek Pradera i Michał Kątny to postacie, które wyrażają wewnętrzne rozdarcie Stachury, którego jedna strona osobowości ciągnęła ku życiu, druga ku śmierci. Reżyser próbował wyrazić to za pomocą konstrukcji fabularnej, na początku filmu Michał chce popełnić samobójstwo rzucając się pod pociąg, ale szczęśliwym zbiegiem okoliczności nie udaje mu się to. Natomiast Janek Pradera dokonuje tego kładąc głowę pod nadjeżdżającą białą lokomotywę - symbol śmierci, który występuje w kilku piosenkach Stachury.

[Od redakcji Twoje Bieszczady]: Film "Siekierezada" został w niniejszym dziale umieszczony z powodu powszechnie panującego przekonania o jego związkach z Bieszczadami. W rzeczywistości z Bieszczadami nie ma on nic wspólnego - ani nie był w Bieszczadach kręcony, ani jego akcja nie rozgrywa się na tym terenie.

Reżyseria: Witold Leszczyński
Współpraca reżyserska: Monika Skowrońska , Ryszard Zatorski , Małgorzata Zdziarska
Scenariusz: Witold Leszczyński
Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz
Współpraca operatorska: Zdzisław Najda , Piotr Jaszczuk , Roman Taborski , Henryk Włoch
Scenografia: Maciej Putowski
Współpraca scenograficzna: Maria Chrołowska , Leszek Borowski
Dekoracja wnętrz: Ewa Tarnowska
Kostiumy: Małgorzata Zduleczny
Muzyka: Antonio Vivaldi , Jerzy Satanowski
Wykonanie muzyki: Hanna Banaszak (śpiew), Daniel Olbrychski (śpiew), Zygmunt Zgraja (harmonijka ustna)
Dyrygent: Tadeusz Karolak
Konsultacja muzyczna: Marta Bogucka
Dźwięk: Jerzy Szawłowski , Ernest Zawada
Montaż: Łucja Ośko
Charakteryzacja: Ewa Symko
Współpraca charakteryzatorska: Dorota Czerwińska
Kierownictwo produkcji: Tadeusz Drewno
Współpraca produkcyjna: Halina Cichomska , Halina Słobodzin , Robert Lipiński , Marek Kraszewski , Jadwiga Chynowska , Jolanta Górka
Produkcja: Studio Filmowe (d. Zespół Filmowy) Perspektywa , Telewizja Polska
Atelier: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych (Warszawa)
Laboratorium: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych (Warszawa)

Obsada aktorska:

Edward Żentara (Janek Pradera), Ludwik Pak (Peresada), Daniel Olbrychski (Michał Kątny), Ludwik Benoit (Wasyluk), Wiktor Zborowski (młody Batiuk), Krzysztof Majchrzak (Kaziuk), Franciszek Pieczka (leśniczy), Jerzy Block (maszynista), Jan Jurewicz (Selpka), Jadwiga Kuryluk (babcia Oleńka), Joanna Sienkiewicz (bibliotekarka), Anna Milewska (Cecylka), Marta Żentara (Gałązka Jabłoni), Iga Cembrzyńska (pijana kobieta), Małgorzata Boratyńska (kelnerka), Maria Ciunelis (żona Sepki), Paweł Kruk (gajowy), Teodor Gendera (kierowca autobusu), Jan Łopuszniak (dróżnik), Zygmunt Fok (Tomala), Jerzy Zass (zabijaka), Sylwester Maciejewski (zabijaka), Aleksander Kalinowski (zabijaka).

Pierwowzór: SIEKIEREZADA
Gatunek: Powieść
Autor pierwowzoru: Edward Stachura

Nagrody:

1986 Ludwik Pak Gdynia (do 1986 Gdańsk) (FPFF)-nagroda za drugoplanową rolę męską
1986 Witold Leszczyński Gdynia (do 1986 Gdańsk) (FPFF)-Grand Prix (nagroda za najlepszy ] film)
1986 Witold Leszczyński Łagów (LLF)-Złote Grono
1986 Edward Żentara Złoty Ekran (przyznawany przez pismo "Ekran")
1986 Witold Leszczyński Nagroda Przewodniczącego Komitetu Kinematografii za rok 1985; nazwa nagrody: Nagroda Kinematografii za najwybitniejsze osiągnięcia programowe w dziedzinie filmu
1986 Edward Żentara Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego (przyznawana przez tygodnik "Ekran")
1987 Witold Leszczyński Berlin (MFF)-nagroda Forum Młodego Kina

Utwór muzyczny: STABAT MATER
Muzyka: Antonio Vivaldi

Materiały umieszczono za zgodą Biblioteki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi:
www.filmpolski.pl