» Cerkwie drewniane | Cerkiew w Hoszowie

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Mikołaja w Hoszowie, obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Bł. Bronisławy

Hoszów to niewielka miejscowość na trasie Czarna - Ustrzyki Dolne, między Zadwórzem a Jasieniem. Znajdująca się tu cerkiew jest jednym z ciekawszych i najładniej położonych tego typu obiektów na terenie Bieszczadów.

Cerkiew w Hoszowie, 2006
foto: Justyna Szechyńska

Cerkiew w Hoszowie (ob. kościół) ulokowana jest na wzgórzu, 100m od szosy po jej wschodniej stronie. Teren otoczony jest starodzewiem - obecnie po intensywnych cięciach pielęgnacyjnych.

W pobliże świątyni wchodzimy po długich, murowanych schodach obok których znajduje się tablica informacyjna Szlaku Archiektury Drewnianej oraz krzyż misyjny i dwa dawne krzyże. Teren wokół cerkwi zadbany, straszy jedynie "sławojka" na tyłach obiektu.

Cerkiew w Hoszowie - wnętrze
foto: P. Olejnik

Wznoszenie cerkwi greckokatolickiej w Hoszowie rozpoczęto w połowie lat trzydziestych XX wieku. Zgodnie z tradycją budowana była na miejscu poprzedniej świątyni, która według niepotwierdzonych źródeł datowana jest na rok 1770.

Budowę w którą zaangażowali się zarówno mieszkańcy wyznania greckokatolickiego jak i rzymskokatolickiego przerwał wybuch II wojny światowej w roku 1939. W architekturze cerkwi dały o sobie znać wpływy z Huculszczyzny. Obiekt wzniesiono w stylu ukraińskim, tzw. narodowym jako budowlę trójdzielną, na planie krzyża greckiego, jednokopułową o konstrukcji zrębowej. Sanktuarium zamknięte jest trójbocznie, pod opasaniem para zakrystii.

Cerkiew w Hoszowie zimą, 2009
foto: P. Olejnik

Dachy świątyni kalenicowe, powyżej kalenic znajduje się tambur (tambur "podtrzymuje" kopułę, jest to tzw. szyja świątyni) zwieńczony baniastą sygnaturką, poniżej okapy. Mniejsze sygnaturki widoczne są na kalenicach układu krzyżowego - po bokach. Całość kryta blachą (do 1977 r. gontem).

Kiedy pod koniec czerwca 1945 roku ostatni mieszkańcy Hoszowa opuszczali wieś, świątynia była nieukończona. W roku 1951, po powrocie Hoszowa w granice terytorialne Polski (w wyniku równania granic, Hoszów po wojnie znalazł się na terytorium ZSRR) przybyli mieszkańcy zastali wybudowaną cerkiew. Z ustnych przekazów wynika że budowę cerkwi ukończono w roku 1948 i przez 3 lata służyła wiernym w ZSRR jako cerkiew greckokatolicka.

Przez następne kilkanaście lat świątynia stała opuszczona a wierni uczęszczali na msze święte do kościoła w Jasieniu. Przez pewien czas pełniła ona również funkcję owczarni. W roku 1970 obiekt przejęła parafia rzymskokatolicka w Jasieniu i od tamtej pory cerkiew jest kościołem filialnym tejże parafii prowadzonej przez księży Michalitów. W 1977 roku podczas remontu zmieniono pokrycie dachowe. Dotychczasowy gont zastąpiony został blachą. Sklepienie oraz pozostałe elementy ściań były ręcznie cyklinowane przez parafian, sporo wysiłku kosztowało również osuszenie piwnic. Obecny kościół został niedawno ponownie odnowiony. Obok metalowa dzwonnica. Cerkiew w stanie z lat 60 można zobaczyć w filmie "Wilcze echa".

Na tyłach cerkwi znajdują się pozostałości dawnego przycerkiewnego cmentarza. Zachowały się tylko 4 nagrobki (z kilkudziesięciu), czytelne inskrypcje tylko na jednym. Kłuje w oczy zaniedbany, niewielki teren tego cmentarza, zarośnięty chwastami i trawą, graniczący z pięknie wykosznym terenem wokół świątyni.

Więcej zdjęć: Cerkiew w Hoszowie - galeria zdjęć

P. Szechyński
informacje o cerkwi na podstawie materiałów dostępnych w świątyni.

Cerkiew w Hoszowie, 2023
foto: M. Piela

Cerkiew w Hoszowie nocą
foto: P. Szechyński

Dzwonnica przy cerkwi w Hoszowie nocą
foto: P. Szechyński