» Cerkwie drewniane | Cerkiew w Jałowem

Cerkiew greckokatolicka w Jałowem

Cerkiew parafialna w Jałowem z 1903 roku, pw. św. Mikołaja, to druga z kolei w tej wsi cerkiew drewniana. Poprzednia, wzniesiona została w roku 1803.

Jałowe - cerkiew
foto: Paweł Olejnik

Po 1951r. przez krótki czas użytkowana była przez osadników jako kościół rzymskokatolicki, co doprowadziło do zamknięcia jej przez władze aż do 1971r. W 1970 r mieszkańcy przeszli wokół zaplombowanej cerkwi z cudownym obrazem Matki Bożej Bieszczadzkiej z Jasienia, za co spotkały ich szykany władz administracji państwowej. Od roku 1971 pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego pw. Wniebowzięcia Matki Bożej.

Cerkiew ma budowę zrębową, orientowaną, podbitą gontem, trójdzielną. Prezbiterium zamknięte prostą ścianą z okulusem (okrągłe okienko), od północy przylega do niego zakrystia. Nawa wyższa i szersza - przylega do niej niższy babiniec wraz z przedsionkiem. Trzy części cerkwi są nakryte osobnymi dachami kalenicowymi zwieńczonymi wieżyczkami z krzyżami. Wokół budowli daszek okapowy osłaniający dolne partie zrębu. W nawie sklepienie segmentowe.

Jałowe - wnętrze cerkwi
foto: Paweł Olejnik

W ołtarzu głównym obecnie obraz Wniebowzięcia Matki Bożej, po prawej ikona z Archaniołem Michałem, po lewej wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej. Na północnej ścianie prezbiterium obraz Chrystusa Błogosławiącego z wyobrażeniem rodziny fundatora. W środku pozostały fragmenty (ramy) ikonostasu z 1902r. - resztki tego co nie zostało rozkradzione i zdewastowane w latach 60.

Cerkiew położona na wzgórzu, wśród kwitnących wiosną i latem łąk, sprawia fantastyczne wrażenie. Nagrobki na przyległym cmentarzu poddano renowacji w 1993r. przez Nieformalną Grupę Kamieniarzy "Magurycz".

Na przedłużeniu budynku znajduje się dzwonnica parawanowa, zbudowana z czerwonej cegły oraz kilka nagrobków z początku XXw. Krążą przekazy iż po wojnie mieściła się tutaj kwatera polowa UPA z ziemiankami i podziemnymi lochami.

Jałowe, dzwonnica-brama
foto: Paweł Olejnik

Liczba wiernych:

• 1890r. - 92
• 1918r. - 312
• 1938r. - 423

Nieopodal cerkwi znajduje się również ruina dworskiej kaplicy rzymskokatolickiej z kryptą. Niewykluczone, że jest to kaplica grobowa Anny Nowosielskiej, do której należał majątek Jałowe.

Kaplica ta powstała ok. 1882r. Nie jest wiadomym dokładnie czy ktoś jest tam pochowany, gdyż księgi parafialne, które zostały wywiezione w 1939r. przed wojskami sowieckimi przez ówczesnego proboszcza ks. Kolanko spłonęły.

Więcej zdjęć: Cerkiew w Jałowem - galeria zdjęć

Literatura:

1. St. Kryciński, "Cerkwie w Bieszczadach", Warszawa 1995.
2. M. i A. Michniewscy, M. Duda, "Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja", Pruszków 2003.

Cerkiew w Jałowem, 06.2020
foto: P. Szechyński

Cerkiew w Jałowem, 06.2020
foto: P. Szechyński

Cerkiew w Jałowem, 08.2010
foto: P. Szechyński

Cerkiew w Jałowem
foto: P. Szechyński

Jałowe, nagrobki na cmentarzu cerkiewnym, 06.2020
foto: P. Szechyński

Jałowe, cmentarz cerkiewny, 2010
foto: P. Szechyński