» Cerkwie drewniane | Cerkiew w Krościenku

Cerkiew greckokatolicka cerkiew pw. Narodzenia Bogurodzicy, ob. kościół pw. Narodzenia NMP w Krościenku

Na wschód od Ustrzyk Dolnych, ok. 8 km przed przejściem granicznym z Ukrainą leży miejscowość Krościenko. W zachodniej części wsi na wzgórzu w widłach potoków Stebnik i Strwiąż znajduje się drewniana cerkiew pw. Narodzenia Bogurodzicy.

Cerkiew w Krościenku
foto: P. Olejnik

Budowa jej rozpoczęła się w roku 1794 a zakończona została w 1799 kiedy też nastąpiła konsekracja świątyni. W 1864 r. przeprowadzono remont świątyni, w czasie którego budowla zostałą oszalowana deskami i dobudowano przedsionek. Po korekcie granic w 1951 roku opuszczona, przejęta w 1956 przez greckich emigrantów i użytkowana jako owczarnia oraz magazyn obornika miejscowej spółdzielni produkcyjnej. W tym też czasie całkowicie uległo zniszczeniu jej wyposażenie wraz z podłogą i drzwiami.

Zdewastowana cerkiew przejęta została w 1971 roku przez katolików obrządku rzymskiego i użytkowana jako kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. W 1973 r. przeprowadzono remont i odnowiono budowlę. Powtórnie dokonano remontu w 1988 r., podczas którego niestety zniszczeniu uległy pierwotne drzwi.

Cerkiew w Krościenku zimą
foto: P. Olejnik

W Muzeum-Zamku w Łańcucie w Dziale Sztuki Cerkiewnej znajdują się skromne fragmenty ikonostasu z XVII i XIX wieku oraz kamienna chrzcielnica z tejże cerkwi. Aktualny wystrój wnętrza jest całkowicie współczesny.

Budowla jest orientowana (prezbiterium ku wschodowi), konstrukcji zrębowej, trójdzielna, oszalowana. Dachy kalenicowe, nad nawą kopuła na ośmiobocznym tamburze pokryta jak i pozostała część gontem. Nad prezbiterium oraz babińcem wieżyczki z cebulastymi hełmami. Sklepienie wewnątrz cerkwi belkowane spięte dwoma krzyżującymi się tragarzami.

Przed wejściem, od zachodniej strony, na kamiennej podmurówce znajduje się drewniana, XIX-wieczna dzwonnica o konstrukcji słupowej pokryta gontowym namiotowym daszkiem.

Cerkiew zyskała dużo po wycięciu wianka starych drzew okalających budowlę, dzięki czemu jest lepiej widoczna.

Powyżej przycerkiewny cmentarz m.in. z nagrobkami greckich emigrantów mieszkających niegdyś w Krościenku. Na uwagę zasługuje nagrobek jednego z proboszczów w kształcie trumny położony tuż obok cerkwi.

opracowanie i zdjęcia: P. Olejnik

Literatura:

1. M. i A. Michniewscy, M. Duda: "Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja", Pruszków 2003.
2. Kryciński S., "Cerkwie w Bieszczadach", 2005.
3. Bańkosz R., "Cerkwie bieszczadzkich Bojków".

Wnętrze cerkwi w Krościenku (obecnie kościół)
foto: P. Olejnik

Wnętrze cerkwi w Krościenku (obecnie kościół)
foto: P. Olejnik

Cerkiew w Krościenku
foto: P. Olejnik

Cerkiew w Krościenku
foto: P. Olejnik