» Cerkwie drewniane | Cerkiew Roztoki Dolne

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Roztokach Dolnych, obecnie kościół rzymskokatolicki

Roztoki Dolne to niewielka miejscowość w Gminie Baligród. Dojechać można tu od Mchawy lub od strony Kalnicy przez Kiełczawę. Stojąca na wzgórzu cerkiew będzie widoczna z drogi.

Roztoki Dolne, cerkiew - obecnie kościół, 2014
foto: P. Szechyński

Cerkiew greckokatolicka w Roztokach Dolnych wzmiankowana była w roku 1761, remontowana w 1775 ze środków Michała Chojnackiego - sanockiego pisarza grodzkiego. Obecny obiekt zbudowano w roku 1830. Remonty przeprowadzano w 1908 i 1937 a także po II wojnie światowej w latach 1970-72 i 1983. Jest to świątynia drewniana o konstrukcji zrębowej, oszalowana pionowo deskami, orientowana. Bryła cerkwi pozornie dwudzielna, ponieważ babiniec nie jest wyraźnie wyodrębniony w bryle.

Prezbiterium zamknięte trójbocznie z dwoma zakrystiami, nawa szersza od pozostałych części. Cerkiew od początku kryta była blachą, dach jednokalenicowy, dwuspadowy. Okna wielokwaterowe ujęte w ozdobne obramowania. Pierwotnie niewielka wieżyczka nad częścią zachodnią.

Po II wojnie cerkiew opuszczona i nieużytkowana. Kompletny ikonostas znajdował się wewnątrz jeszcze w roku 1955. Od lat 60.XX w., użytkowana przez katolików rzymskich jako kościół. Zdewastowano zarówno wnętrze, jak i zniszczono pierwotną bryłę cerkwi. Podczas prowadzonego w roku 1983 remontu dobudowano kruchtę i dwie wieże. Pozostałości ikonostasu zostały spalone. Z dawnego wyposażenia zachowała się jedynie ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVIIw., dwie ikony z ikonostasu z XIXw. umieszczone w ołtarzach bocznych, ołtarz z nakrywającym go cyborium a w Muzeum Historycznym w Sanoku znajduje się kartusz wieńczący ikonostas z przedstawieniami proroków z XVIIIw.

Obok dawnej cerkwi współczesna dzwonnica z dzwonem z 1928r. Cmentarz cerkiewny użytkowany jest nadal, starych nagrobków brak.

Literatura:

1. Kryciński S., Cerkwie w Bieszczadach, Warszawa 1995.
2. M. i A. Michniewscy, M. Duda: Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja, Pruszków 2003.

Roztoki Dolne, cerkiew i dzwonnica, 2014
foto: P. Szechyński

Roztoki Dolne, obecnie kościół rzymskokatolicki, 2014
foto: P. Szechyński

Cerkiew w Rotokach Dolnych, 2014
foto: P. Szechyński

Cerkiew Rotoki Dolne, 2010
foto: P. Szechyński