» Cerkwie drewniane | Cerkiew w Stefkowej

Cerkiew greckokatolicka pw. św.Paraskewii w Stefkowej (ob. kościół rzymskokatolicki)

W miejscowości Stefkowa ok.12 km od Leska w kierunku Ustrzyk Dolnych, znajduje się dawna drewniana cerkiew greckokatolicka - obecnie kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Budynek posadowiony jest na wzgórzu po lewej stronie drogi.

Cerkiew w Stefkowej
foto: P. Olejnik

Cerkiew została wzniesiona w latach 1836-1840 z fundacji Andrzeja Górskiego i konsekrowana pw. św. Paraskewii w roku 1840. Podobno pierwotnie budowana była jako kościół rzymskokatolicki z racji tego, iż wieś posiadała już drewnianą cerkiew. Po pożarze tejże, fundatorzy przekazali prawie ukończoną budowlę grekokatolikom a rzymokatolikom przekazali ziemię pod budowę kościoła. Powstawał kilkaset metrów dalej jako neogotycka budowla niestety niedokończona z powodu wybuchu II wojny światowej. Resztki tej budowli można obejrzeć do dziś.

Cerkiew jest orientowana, konstrukcji zrębowej o ścianach pokrytych gontem z dachem kalenicowym oraz wieżą. Na dachu nawy głównej mała wieżyczka na tzw. sygnaturkę czyli najmniejszy kościelny dzwon.

Cerkiew w Stefkowej, wnętrze
foto: P. Olejnik

Bryła budowli jest tradycyjnie trójdzielna. Prezbiterium na planie kwadratu z dwoma bocznymi zakrystiami. Od zachodu babiniec oraz wieża o konstrukcji słupowej dobudowana prawdopodobnie w okresie późniejszym.

Wnętrze budowli posiada płaski strop pokryty podobnie jak ściany polichromią przedstawiającą sceny z Nowego Testamentu. Wnętrze jest przestronne z powodu dość smukłego kształtu bryły cerkwi. Jako ciekawostkę można uznać fakt, iż resztki zdemontowanego ikonostasu przymocowane są po obu stronach prezbiterium na ścianie. Znajdują się tam m.in. ikona Chrystusa Tronującego. Po prawej stronie prezbiterium fragment cerkiewnego ołtarza z 1797r. fundacji Wasyla Bodnara i jego matki zawierający ikonę Matki Bożej Pokrow wraz z postaciami fundatorów. Po lewej stronie ołtarza przykrytego baldachimem (cyborium) obraz przedstawiający Św.Rodzinę. Pod chórem na południowej ścianie obraz z XVIIw. przedstawiający św. Hieronima.

Na północnej ścianie prezbiterium, po bokach, zawieszone są na ścianie skrzydła carskich wrót ze zdemontowanego ikonostasu. W okolicy ołtarza znajdują się drzewce do sztandaru z ręcznie rzeźbionym i malowanym zwieńczeniem.

Cerkiew w Stefkowej, carskie wrota, jedno ze skrzydeł
foto: P. Olejnik

Na południe od budowli znajduje się dzwonnica wybudowana w 1906 roku o konstrukcji słupowej z czterospadowym dachem ze ścianami pokrytymi gontem a w jej pobliżu dwa bliźniacze kamienne nagrobki z żeliwnymi zdobionymi krzyżami i wspólnym ogrodzeniem. Leżą pod nimi fundator cerkwi Andrzej Górski oraz jego brat.

Od północnej strony kilka przycerkiewnych grobów m.in. Anny Laskowskiej ze Stroińskich, Eleonory Kałużniackiej (XIXW.), Józefa Juliana Korab Laskowskiego (1831-1914) - właściciela majątku.

Od roku 1947 cerkiew pełni rolę kościoła filialnego parafii w Olszanicy.

Liczba wiernych:

• 1890r. - 949
• 1918r. - 1120
• 1938r. - 1264

Cerkiew w Stefkowej, fragment dawnego ikonostasu
foto: P. Olejnik

Cerkiew w Stefkowej, wnętrze
foto: P. Olejnik

Więcej zdjęć cerkwi: Cerkiew w Stefkowej - galeria

opracowanie i zdjęcia: Paweł Olejnik

Literatura:

1. M. i A. Michniewscy, M. Duda: Cerkwie drewniane Karpat - Polska i Słowacja, Pruszków 2003.
2. S. Kryciński: Cerkwie w Bieszczadach, Pruszków 1995.