» Cerkwie drewniane | Cerkiew w Rosolina

Cerkiew z Rosolina

Rosolin, wieś położona w niewielkiej dolinie, na południowym stoku Moklika (676m n.p.m), nad potokiem Czarnym, będącym prawym dopływem Sanu, otoczona ze wszystkich stron lasami, lokowana była jak większość wsi w Bieszczadach na prawie wołoskim. Po raz pierwszy wymieniona w roku 1580. Należała do majątku Piotra Kmity, wojewody krakowskiego, pana na Wiśniczu, Lesku i Sobieniu.

Cerkiew z Rosolina
foto: J. Milczanowska

Po zniszczeniach wojennych i opuszczeniu Bieszczadów przez ludność, w związku z działającymi tu w latach 1946-48 bandami UPA, Rosolin nie został ponownie zagospodarowany. Opuszczone i zniszczone budynki ulegały stopniowo dalszej dewastacji i rozbiórkom. Obecnie na cmentarzu znajduje się jeden krzyż na grobie Anny i Jana Krakowskich.

Z tego pogromu ocalała jedynie sama cerkiew. W listopadzie 1956, na wniosek Muzeum w Sanoku udzielono zezwolenia na przeniesienie cerkwi do tworzącego się pod Sanokiem skansenu. Zespół cerkiewny z Rosolina został zbudowany w latach 1750-1751 i składa sie z trzech obiektów: światyni, dzwonnicy i kostnicy.

Do roku 1947 użytkowany był przez parafię greckokatolicką w Polanie i pełnił role cerkwi filialnej lub kaplicy. Kształt i wyposażenie oraz rodzaj polichromii cerkwi wskazuja na silny związek ze sztuka kościelną. Nasuwa to spostrzeżenie, iż pierwotnie mogła pełnić rolę kaplicy rzymskokatolickiej.

Wnętrze cerkwi
foto: J. Milczanowska

Budynek cerkwi jest trójdzielny (przedsionek, nawa, część ołtarza), z niewielką zakrystią. Nad przedsionkiem pięterko chóru z balustradą wysunietą w nawę. Wnętrze oświetlają trzy okna. Małe okienko znajduje sie równiez w zakrystii.

Wejście ujęte jest górą mieczami, tworzącymi półkoliste zamkniecie. Całość nakryta jest trójspadowym dachem z gontów i zwieńczona niewielką wieżyczką z żelaznym krzyżem. Świątynię obiega wokoło zadaszenie wsparte na spiętrzonych, wysunietych belkach. Zadaszenie w części przedsionka łączy sie z dachem głównym.

Ołtarz główny przedstawia Koronację Matki Boskiej w adoracji św. Onufrego. W ołtarzach bocznych św. Jan Nepomucen i św. Mikołaj. Na belce grupa Ukrzyżowania. Na ścianach i częściowo również na stropie - polichromia. W północnej nawie malowidło przedstawiające św. Floriana.

Nie do końca wiadomo kto był fundatorem światyni. Uważa się za niego rodzinę Giebułtowskich, która w tym czasie była właścicielem Rosolina. Jednak znajdujace się w świątyni herby Leliwa i Sas poddają to w wątpliwość, ponieważ Giebułtowscy pieczętowali się herbem Lis. Podobiznę fundatora ma przedstawiać obraz szlachcica Onufrego wiszący w południowej nawie.

Cerkiew z Rosolina była pierwszym obiektem rozebranym w terenie i zbudowanym po konserwacji w skansenie w Sanoku (rok 1960). W tym samym roku postawiono też kostnicę, w następnym dzwonnicę słupową. W 1974 roku przeniesiono z Wolicy dwa drewniane nagrobki w kształcie kapliczek słupowych.

Całość stanowi jeden z najpiękniejszych zespołów architektury drewnianej w Polsce a jego wartość podnosi oryginalne wyposażenie wnętrza.

opracowanie: J. Milczanowska

Literatura:

1. "Ochrona zabytków" W-wa 1958 - Ryszard Brykowski
2. "Podkarpacki Informator Kulturalny", Rzeszów 2000/5 - Henryk Olszański
3. Informacje własne.

Cerkiew z Rosolina
foto: P. Szechyński

Cerkiew z Rosolina zimą
foto: J. Milczanowska

Cerkiew z Rosolina - wnętrze
foto: J. Milczanowska

Cerkiew z Rosolina - wnętrze
foto: J. Milczanowska

Cerkiew z Rosolina zimą
foto: J. Milczanowska

Dzwonnica z Rosolina - wnętrze
foto: J. Milczanowska

Zobacz także:

Grota w Rosolinie
Rosolin - dawna wieś