» Fauna Bieszczadów | Kowalik (Sitta europaea)

Kowalik (Sitta europaea) - murarz, tynkarz i akrobata

Ten pospolity przedstawiciel kowalikowatych jest niezwykle zwinnym ptakiem. Potrafi poruszać się w dół pnia z głową skierowaną ku ziemi. Jego dziuple z zamurowanymi częściowo otworami wlotowymi i "otynkowanymi" fragmentami ścian budzą podziw ornitologów w całej Europie.

Kowalik (Sitta europaea)
foto: P. Kutiak

Kowalik (Sitta europaea) jest ptakiem wielkości wróbla. Spotykany jest na terenie całego kraju. Występuje w na obszarze całej Europy poza Skandynawią, Islandią i Irlandią. Zamieszkuje lasy liściaste, parki i sady, gdzie jest obecny przez cały rok.

Charakteryzuje się krępą budową ciała. Brzuch kowalika jest barwy rudawej; z szaroniebieskim upierzeniem większości ciała kontrastują z białe policzki i ciemna opaska przechodząca przez oczy i kark. Posiada dużą głowę uzbrojoną w mocny dziób. Jako jedyny spośród rodzimej awifauny potrafi wędrować w dół pnia drzewa lub skały, głową w dół. Tą niezwykłą umiejętność zawdzięcza silnym palcom u nóg. Zaczepiając pazurki na nierównościach skalnych lub chropowatej korze wydłubuje mocnym dziobem pożywienie. Co ciekawe, jest w stanie swobodnie spacerować pod konarami lub schodzić w dół pnia po wilgotnej korze buków i grabów.

Kowalik (Sitta europaea)
foto: P. Kutiak

Kowalik często ukrywa nasiona różnych gatunków drzew wbijając je mocno w szczeliny pni i korowiny. Zabezpiecza się w ten sposób na zimę, tworząc miniaturowe spiżarnie. Jest częstym gościem w karmikach, skąd pracowicie wynosi ziarna zbóż przechowując je w sobie tylko znanych kryjówkach. Jest szybki i zwinny, w locie z godną podziwu zręcznością przelatuje pomiędzy gałęziami i konarami drzew oraz krzewów. Zaniepokojony często przystaje na pniach lub sękach w charakterystycznej pozycji, jego ciało tworzy łuk z głową skierowaną w ku dołowi. Zimą łączy się w stada z sikorami, pełzaczami lub dzięciołami. Ptaki te wspólnie poszukują pokarmu i ostrzegają się nawzajem przed drapieżnikami.

Kowalik odżywia się owadami i innymi bezkręgowcami. W skład jego diety wchodzą także nasiona drzew, krzewów i zbóż. Ptak ten poszukuje owadów wśród koron drzew. Wykorzystując swe zdolności wędrowania głową w dół pnia, wyłuskuje z szczelin w korze owady i nasiona, które przeoczyły inne gatunki.

Kowalik
foto: P. Kutiak

Jego głos słyszy się od wiosny do jesieni. Najpiękniejsze dźwięki wydobywa wiosną wabiąc partnera. Kowaliki są monogamiczne, wspólnie poszukują dziupli, rzadziej budki lęgowej, którą następnie "przerabiają" zalepiając częściowo otwór wlotowy gliną. Robią to, by uniemożliwić dostęp do gniazda drapieżnikom i innym ptakom. Często kowaliki dodatkowo wygładzają nierówności w dziupli. Tynkują ściany gliną lub błotem. Dno dziupli lub skrzynki lęgowej wyścielają korą sosny, mchem lub kępkami suchych roślin. Kowaliki odbywają jeden lęg w ciągu roku. Składają w kwietniu od pięciu do ośmiu jaj. Samica wysiaduje je przez okres dwóch tygodni; samiec w tym czasie dostarcza towarzyszce pokarm. Młode pisklęta są dokarmiane przez oboje rodziców. Opuszczają gniazdo trzy tygodnie po wykluciu.

tekst oraz zdjęcia: Piotr Kutiak
www.przewodnik-bieszczady.pl

Kowalik
foto: P. Kutiak

Kowalik
foto: P. Kutiak