» Fauna Bieszczadów | Zwinka

Zwinka Lacerta agilis

Zwinka Lacerta agilis jest najpospolitszym przedstawicielem naszych krajowych gadów. W Bieszczadach spotykana do wysokości 1200 m n.p.m. Charakteryzuje się widocznym dymorfizmem płciowym. Samce w okresie godowym odznaczają się zielonkawą barwną szatą. Od nasady krótkiej i dużej głowy obserwuje się w grzbietowej części szaro lub ciemnobrązowy pas z charakterystycznym rysunkiem. Ciało tej jaszczurki wraz z ogonem osiąga długość do 23 cm.

Jaszczurka zwinka
foto: P. Kutiak

Spotykana jest na brzegach lasów i pól. Preferuje nasłonecznione miejsca: skarpy, miedze i nasypy kolejowe oraz kamieniołomy, gdzie zażywa kąpieli słonecznych do momentu aż rozgrzeje się na tyle, by polować. Zwinka żywi się owadami, pająkami, ślimakami. Nie jest wybredna jeśli chodzi o pokarm i często można ją zauważyć jak w bezruchu przyczaja się, by znienacka pochwycić łąkowe chrząszcze, pluskwiaki lub szarańczaki. Nie gardzi również młodymi jaszczurkami.

Z początkiem wiosny samce kopulują z napotkanymi gotowymi do rozrodu samicami lub zawiązują trwałe związki. Spotyka się wtedy pary jaszczurki zwinki wygrzewające się w pobliżu norek w ziemi, gdzie mają gniazdo. Niekiedy dochodzi między samcami do walk zarówno o terytorium, jak i samicę. Gady te kąsają się w nasadę głowy starając się zmusić słabszego osobnika do uległości.

Jaszczurka zwinka
foto: P. Kutiak

Samica składa od 10 do 14 jaj na przełomie maja i czerwca. Umieszcza je w uprzednio wykopanej jamce wystawionej na działanie promieni słonecznych. Młode osobniki charakteryzują się szarawą lub szobrązową szatą podobną do ubarwienia dorosłych samic. Dojrzałość płciową omawiany gatunek osiąga po upływie dwóch lat.

Zagrożenia populacji zwinki wynikają z postępu technologicznego i zwiększających się procesów antropopresyjnych. Gospodarcze przekształcanie terenów powoduje izolowanie od siebie osobników. Ciągi komunikacyjne, budowle i inne przeszkody w środowisku jaszczurek skazują poszczególne populacje osłabienie puli genowej.

Zwinki posiadają zdolność gubienia ogona. Cecha ta pozwala im niejednokrotnie ocalić życie. Otóż gdy drapieżnik złapie uciekająca jaszczurkę za ogon, ta choć okaleczona pozostawia go. Wije się on w konwulsjach przez chwilę odwracając uwagę od ofiary, która wykorzystuje ten czas na ucieczkę. Ogon po jakimś czasie odrasta. Jaszczurki mają sporo naturalnych wrogów, są nimi węże, ptaki drapieżne oraz ssaki z rodziny łasicowatych. Jaszczurki zapadają w sen zimowy od października do marca.

tekst oraz zdjęcia: Piotr Kutiak
www.przewodnik-bieszczady.pl

Zwinka
foto: P. Kutiak

Zwinki
foto: P. Kutiak

Zwinka
foto: P. Kutiak

Zwinka
foto: P. Kutiak