» Szlaki piesze | Krutyjówka

Krutyjówka - ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna

Kolejna z grupy ścieżek przygotowanych przez leśników w ramach Leśnego Kompleksu Promocyjnego "Lasy bieszczadzkie". Celem ścieżki Krutyjówka jest ukazanie meandrów potoku Muczny oraz potokowej i nadbrzeżnej fauny i flory. Biegnie ona z Mucznego do zagrody pokazowej żubrów. Składa się z 6 przystanków, położonych na terenie Nadleśnictwa Stuposiany.

Początkowy przystanek ścieżki "Krutyjówka" w Mucznem

Nazwa ścieżki pochodzi od dawnej osady o nazwie Krutyjówka, która ulokowana była w pobliżu końca ścieżki. Ponadto między dzisiejszą zagrodą żubrów a Mucznem istniały jeszcze przysiółki Niemtówka i Malekiszki.

Ścieżka rozpoczyna się obok d. hotelu Muczne. Przy końcu parkingu znajduje się tablica z mapą oraz wymienionymi przystankami. Stąd należy skierować się wzdłuż parkingu na drogę wychodzącą z Mucznego do Stuposian.

Przebudowa skarpy potoku Muczny
foto: P. Szechyński

Po chwili przy drodze niewielka łąka i potok Muczny po prawej. Po podejściu bliżej brzegu potoku można zauważyć charakterystycznie przebudowaną skarpę, opadającą do niego. Jest to przystanek ścieżki nr 2 - Przebudowa potoku Muczny. Kilka podstawowych informacji z tablicy: "Po ominięciu ostatnich domów potok Muczny zmienia swój wygląd i zamiast płynąć szeroką doliną, płynie głębokim wąwozem. Zmiana ta powstała za przyczyną budowniczych drogi Stuposiany - Tarnawa, powstałej w latach 70. Dla uproszczenia projektu i obniżenia kosztów budowy zdecydowano się przełożyć koryto potoku na odcinku ok. 1,5 km, czym wyeliminowano konieczność budowy czterech mostów. Nasilone w ostatnim 10-leciu procesy erozyjne powstające w wyniku gwałtownych opadów deszczu, spowodowały uszkodzenie brzegów, potok zaczął wykazywać naturalną tendencję do meandryzacji. Ze względu na bliskie sąsiedztwo drogi, nastąpiła konieczność stabilizacji potoku. Zabezpieczenie skarpy potoku nastąpiło poprzez biologiczną zabudowę wraz z narzutem kamiennym. Ograniczenie procesów erozyjnych wpłynęło także korzystnie na przeciwdziałanie obniżaniu się poziomu wody w korycie cieku na odcinku ok. 200 mb. Zabepieczenie przebiegu potoku Muczny było jednym z zadań wykonywanych w ramach małej retencji górskiej w Nadleśnictwie Stuposiany."

Ścieżka częściowo biegnie wzdłuż drogi
foto: P. Szechyński

Dalej ścieżka biegnie wzdłuż drogi, następnie przechodzi na drugą stronę potoku. Meandrujący potok, to przystanek nr 3. Można tu zobaczyć meandry (zakola, kręty przebieg) Mucznego na terenie dawnej osady Niemtówka.

Przystanek nr 4 - Przysiółek Krutyjówka. Kilka słów o nieistniejącym przysiółku a przy okazji o przebudowie drzewostanów porolnych. Stąd kierujemy się do kolejnego przystanku (5), którym będzie przełom potoku Muczny. Stąd ścieżka kieruje się do filarów dawnego mostu kolejki wąskotorowej, która jeździła tędy z Ustrzyk Górnych przez Stuposiany a dalej przez Muczne do Sokolik Górskich, gdzie znajdowała się stacja kolei normalnotorowej. Są to jedne z najlepiej zachowanych kamiennych filarów, obok np. podobnych przy drodze Muczne - Tarnawa Niżna nad potokiem Roztoki.

Jak podaje tablica przystanku: "Przekraczanie licznych na tym terenie potoków wymuszało budowę mostów, które opierały się na drewnianych, ale też i kamiennych filarach, z których część została zniszczona podczas budowy drogi do Mucznego (droga ta na odcinku Wilcza Góra - Sokoliki w znacznej części biegnie nasypem kolejki). [...] Ciekawostką było układanie torowisk kolejki wzdłuż głównych potoków, które po zakończonym pozyskaniu drewna są rozbierane i przenoszone w inne miejsca. Drewno do kursujących dnem potoku wagoników ciągnionych przez parowe lokomotywki było spuszczane drewnianymi ryzami."

Z ostatniej już tablicy na trasie, dowiadujemy się, że potok Czerwony (6 przystanek) jest jednym z największych dopływów potoku Muczny. Wypływa ze zboczy góry Widełki. Nazwa potoku pochodzi od pojawiającej się okresowo charakterystycznej barwy wody, co spowodowane jest licznymi wyciekami ze złóż rud żelaza wystepujących na tym terenie. Nad górskimi, chłodnymi potokami licznie występują organizmy lubiące wilgoć i chłodną wodę. Są to np. chruściki, jętki i ślimaki oraz salamandra plamista a na tarło wpływa pstrąg potokowy.

Kończąc trasę można odwiedzić zagrodę pokazową żubrów i wrócić do Mucznego ścieżką spacerową, która prowadzi leśną drogą (stokówką) północnymi stokami Bukowego Berda. Można oczywiście wrócić również tą samą ścieżką lub szosą.

Po drugiej stronie Mucznego warto natomiast odwiedzić ścieżkę Leśniczówka Brenzberg

Ścieżka "Krutyjówka", przebudowa potoku Muczny w roku 2014
foto: P. Szechyński

Ścieżka "Krutyjówka", przebudowa potoku Muczny, 2014
foto: P. Szechyński

Ścieżka "Krutyjówka", potok Czerwony
foto: P. Szechyński

Ścieżka "Krutyjówka", potok Czerwony
foto: P. Szechyński

Kapliczka św. Huberta przy końcu ścieżki
foto: P. Szechyński