» Flora Bieszczadów | Pomniki przyrody

Niespodzianki pomników przyrody

Pomniki przyrody urozmaicają krajobraz Bieszczadów swoim niepowtarzalnym urokiem. Najbardziej zdumiewają nas pomniki przyrody nieożywionej o dużych walorach krajobrazowych jak np. "Kamień nad Leskiem", "Kamień Orelecki", "Skałki Myczkowieckie", "Skała Wolańska" k. Leska, "Orli Kamień k. Sanoka" wychodnie skalne na Kozińcu i Berdzie nad Jeziorem Myczkowieckim, pod Łopiennikiem na szlaku niebieskim z Baligrodu, na Granickiej (575 m) k. Sanoka, czy w Bieszczadzkim Parku Narodowym na Krzemieniu, Bukowym Berdzie, Rozsypańcu itd.

Przełom Osławy pod Duszatynem
foto: P. Szechyński

Niezwykle malownicze są także koryta rzek z efektami "skalistego dna" oraz przełomowe odcinki rzek i potoków bieszczadzkich. Do najbardziej urzekających z nich należą: "Progi skalne na Hoczewce", "Progi skalne na Osławie" k. Prełuk, Duszatyna, Mikowa i Woli Michowej, "Przełom rzeki Osławy" między Mokrem a Wysoczanami, przełomowe odcinki Sanu k. Międzybrodzia, Zwierzynia, Rajskiego, Studennego i w Parku Krajobrazowym Doliny Sanu (Tworylne, Krywe, Hulskie), przełomy rzeki Solinki pod Terką, Polankami, Bukiem czy Solinką, przełom Czarnego Potoku k. Polany, itd.

Mało znany wodospad na potoku Dynysów k. Mikowa
foto: P. Szechyński

W Bieszczadzkim Parku Narodowym do najbardziej urzekających należą m.in. przełom Górnej Solinki między Działem a Jawornikiem, przełom Wołosatego między Bereżkami a Widełkami, przełom Prowczy między Połoniną Wetlińską a Połoniną Caryńską lub przełomowe odcinki rzeki Wetlinki z jej skalistym korytem na całym niemal odcinku tej pięknej górskiej rzeki.

Do miejsc, które warto odwiedzić należą też liczne wodospady i wodospadziki na rzekach i potokach bieszczadzkich. Powstały one na wychodniach twardych skał (piaskowców i rogowców) w wyniku erozji wodnej miękkiego fliszu karpackiego. Można je podziwiać w wielu miejscach od Baligrodu po BdPN, pasmo Otrytu i Żukowa. Znane są wodospady na Potoku Nasiczniańskim, Caryńskim, Prowczy, Hylatym, Szumlaczym i w wielu innych jeszcze nie spopularyzowanych miejscach.

Wodospad na potoku Czartów Młyn, okolice Woli Górzańskiej
foto: P. Szechyński

Wiele pomników przyrody w formie pojedynczych bądź grupowych skupisk drzew pomnikowych - uznanych za "pomniki przyrody" - ocalało przy dzisiejszych trasach komunikacyjnych m.in. przy dawnych cerkwiach, dworach obronnych, kościołach, zamczyskach.

Po zniszczonych tuż po zakończeniu II wojny światowej dworach i pałacach pozostały do dziś w krajobrazie tej okrutnie doświadczonej ziemi parki podworskie i pałacowe z wieloma pomnikowymi drzewami. W załączonym zestawieniu "Śladami parków dworskich w Bieszczadach" znajdziemy więcej informacji o nich. Zachęcamy odwiedzających nasz region gości do poznania tych osobliwości naszej górskiej krainy, bowiem w wielu dziewiczych dziś miejscach naprawdę warto być!

Stanisław Orłowski - Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych "Karpaty"