» Cmentarze i cerkwiska | Solinka

Solinka - cmentarz i miejsce po cerkwi

Solinka to dziś mikroskopijna miejscowość u podnóży Hyrlatej, licząca zaledwie kilka domów. Niegdyś liczyła ponad 500 mieszkańców, lokowana była na prawie wołoskim w połowie XVI wieku. Po roku 1945 wszystkie zabudowania zniszczono a mieszkańców wysiedlono. Więcej na temat samej miejscowości: wieś Solinka

Solinka, cmentarz wczesnym latem
foto: P. Szechyński

Po dawnej wsi pozostał mocno nadszarpnięty upływem czasu cmentarz oraz miejsce po cerkwi. Obecne zabudowania Solinki są powojenne.

Drewniana, trójdzielna cerkiew w Solince została wzniesiona na miejscu poprzedniej (z 1846r.) w roku 1907 i tego samego roku konsekrowana pw. Zesłania Ducha Świętego. Zachowała się podmurówka, dziś już coraz słabiej czytelna oraz jeden z krzyży z jej zwieńczenia.

Na podstawie podmurówki założono, iż cerkiew była orientowana, całkowita jej długość (z kruchtą) wynosiła 17 metrów. Prawdopodobnie była to cerkiew jednokopułowa (np. Chmiel n. Sanem) z zamkniętym trójbocznie prezbiterium i dwoma przylegającymi od północy i południa pomieszczeniami. Obok cerkwi znajdowała się murowana dzwonnica wzniesiona na planie kwadratu - nie zachowała się.

Solinka, starodrzew na cmentarzu
foto: P. Szechyński

Liczba wiernych wynosiła : 1890r. - 538, 1919r. - 539 (z Roztokami Górnymi), 1938r. - 439

Cmentarz w Solince ulokowany był wokół cerkwi. Znajduje się ok. 400m od ostatnich zabudowań, po lewej stronie drogi.

Dojście do niedawna było nieoznakowane i łatwo go było przeoczyć, gdyż znajduje się on powyżej drogi i jest z niej niewidoczny. Niegdyś prowadziła tam drewniana kładka przez rów, która była również znakiem rozpoznaczwczym, dziś pozostało kilka ledwie widocznych, wyciętych w skarpie schodków. Obecnie są znaki, ponieważ cmentarz ten stanowi pierwszy odcinek transgranicznej ścieżki edukacyjnej Udava - Solinka. Jest również tablica z informacją o cmentarzu.

Cały teren ma ok. 20 arów, górują nad nim stare jesiony, niektóre mocno już nadwyrężone przez czas. Teren jest bardzo zaniedbany, zakrzaczony i zarośnięty różnego rodzaju zielskiem, choć można tu spotkać ciekawe rośliny. Swoje stanowisko ma tu np. lilia złotogłów czy czworolist pospolity.

Latem wielu pozostałości trzeba szukać, gdyż są na pierwszy rzut oka niewidoczne. Walają się tu jeszcze resztki cerkiewnej blachy. Na cmentarzu zachowało się pięć nagrobków.

Pierwszy z nich to nagrobek w formie cokołu z piaskowca, zwieńczony kutym żelaznym krzyżem. Otoczony jest kutym płotkiem. Inskrypcje na rozbitej tablicy są bardzo słabo czytelne. Mówią, iż pochowano tu rodzeństwo zmarłe w lutym 1908 roku.

Solinka, krzyż na pozostałościach
foto: P. Szechyński

Drugi z nagrobków, również otoczony kutym żelaznym płotkiem, to piaskowcowy cokół zwieńczony krzyżem żeliwnym. Tablica inskrypcyjna jest rozbita, można z niej odczytać kilka słów napisanych cyrylicą, których końcówka brzmi: "W Americ, 1899 goda, kupił Anton Babiak".

Trzeci nagrobek to cokół z piaskowca, który kiedyś zwieńczony był krzyżem. Obecnie nie ma krzyża ani żadnych inskrypcji.

Betonowy krzyż nagrobny stanowi czwarty nagrobek. Niegdyś można było odczytać nazwisko Husenica. Nie posiada żadnych inskrypcji.

Piąty nagrobek stoi obok w/w betonowego krzyża, nieco z tyłu po lewej. Nie posiada inskrypcji, brak na nim krzyża, który pierwotnie tam się znajdował.

Wysoki, kuty stalowy krzyż, stoi na pozostałościach cerkwi w dolnej części terenu (bliżej drogi), ustawiony w roku 2002 przez NGK Magurycz. Teren wymagałby odkrzaczenia oraz oznakowania, aby więcej przechodzących i przejeżdżających tędy rowerami (znakowana trasa rowerowa) mogło nań zajrzeć. Był kiedyś odkrzaczany przez leśników, jednak ponownie mocno zarósł. Co roku, miejscowy leśniczy Bartłomiej Barzycki przychodzi palić tu znicze.

Solinka cmentarz, jeden z nagrobków
foto: P. Szechyński

Solinka, jeden z nagrobków, pochówki z 1908 roku
foto: P. Szechyński

Więcej zdjęć, wszystkie nagrobki: Solinka cmentarz - galeria zdjęć

P. Szechyński
zdjęcia przedstawiają stan cmentarza na 06.2010.

Literatura:

1. Bieszczady, Słownik Historyczno-Krajoznawczy, cz.2, Gmina Cisna. Warszawa 2007.
2. Cerkwie w Bieszczadach - Stanisław Kryciński, Warszawa 1995.
3. Słownik Geograficzny Królewstwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880.