Skorodne

Skorodne - jedna ze starszych bojkowskich miejscowości w tym rejonie należąca do Kmitów. Została lokowana na prawie wołoskim nad potokiem Głuchy, pomiędzy Polaną a Lutowiskami. Geograficznie położona w Górach Sanocko-Turczańskich.

Nieistniejąca cerkiew z 1821r. w Skorodnem. Rozebrana w roku 1972
źródło: "Ukraińskie cerkwie drewniane, geneza i rozwój form". Lwów 1937.

Początkowo Skorodne obejmowało swoim obszarem Rosochate które w późniejszym okresie wyodrębniło się w osobną wieś. Zapisy mówią że Skorodne powstało przed rokiem 1533. Właśnie w roku 1533 Piotr Kmita przekazuje Ternowskim w ramach rozliczenia część dóbr Skorodnego. Jaka to była część to trudno określić, ale już w roku 1620 potomkowie Ternowskich - Polańscy są właścicielami całej wsi.

Polańscy władali wsią do końca VIII wieku. Cała wieś była podzielona na pięć folwarków które nosiły nazwy: Szambelanówka, Konarszczyzna, Pawłówki, Kaczmarówka i Chodak. Właściciele Skorodnego zawsze byli wielkimi patriotami, W 1846 roku wystawili 20 osobowy oddział, co skończyło się dla Terleckich /właścicieli/ skazaniem na więzienie. Jednak amnestia z 1848 uwolniła wszystkich spiskowców.

Skorodne, okolice dawnego PGR, 2006
foto: P. Szechyński

Natomiast w czasie powstania styczniowego aktywnie włączyły się w działalność siostry Terleckie: Sabina i Krystyna. Prowadziły kwesty na rzecz powstańców, organizowały pomoc dla rannych i uciekinierów. Obie siostry należały do "Stowarzyszenia im. Klaudyny Potockiej".

Słownik geograficzny z końca XIXw., wymienia Skorodne jako (sic!): "wś. pow. liski, w zwartej dolinie potoku uchodzącego do Czarnej rzeki (dopływ Sanu). Dolinę ścieśniają pasma lesiste: od północy Ostre (wznies. do 731 mt.), od płd. Odryt (853 mt.). Koło cerkwi we wsi wzniesienie 526 mt. Oddzielne grupy chat nosza nazwy: Szambelanówka, Konarszczyzna, Karczmarówki i Pawłówki, folwark zaś Chodak. Wschodniej granicy wsi dotyka gościniec z Lutowisk (4,5 klm.) do Ustrzyk Dolnych. We wsi jest 109 dm. i 708 mk.; 627 gr.-kat., 12 rz.-kat., 7 prot. i 62 izrael. Obszar więk. pos. (Otona Brauna) ma 645 mr. roli, 114 mr. łąk, 270 mr. past. i 802 mr. lasu, pos. mn. wynosi 1226 mr. roli, 222 mr. łąk, 706 mr. past. i 33 mr. lasu. Rz.-kat. parafia w Polanie, gr.-kat. w miejscu, z cerkwią drewnianą. Jest to dawna wieś wołoska w ekonomii samborskiej. Wymienia ją, wraz z innemi, akt działów majątkowych po zgonie starosty Piotra Kmity w 1580 r. jej fundatora."

Skorodne, 2006
foto: P. Szechyński

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości oraz w latach międzywojennych w Skorodnem działała spółdzielnia ukraińska. W roku 1921 Skorodne zamieszkiwało 911 osób w 158 domach. W 1937 roku zaczęto we wsi poszukiwać ropę naftową. Poszukiwania prowadziła firma "Małopolska", która posiadała kapitał francuski. Odwiercano wtedy otwór Skorodne I. Rok później powstaje odwiert Skorodne II. Prace poszukiwawcze prowadzono do wybuchu II wojny światowej. Wiercenia przyniosły pozytywny wynik i tak na głębokości 701 metrów natrafiono na ślady gazu ziemnego a na gł. 1000 m natrafiono na ropę.

Skorodne w 1939 roku trafia pod okupacje sowiecką a już rok później kiedy to Niemcy zajmują te tereny wieś zostaje włączona do Generalnej Guberni. Po opuszczeniu tych terenów przez Niemców w 1944 roku Skorodne znów trafia w ręce ZSSR aby wrócić do Polski w 1951r. Mieszkańców przesiedlono do obwodu Mikołajewskiego. Natomiast do Skorodnego nie dotarli osadnicy z rejonu Krystynopola i Zabuża. Nikt nie chciał się osiedlić w Skorodnym. Domy zostały rozebrane. Dewastacji wsi, cmentarzy, cerkwi dokonał PGR oraz "Igoopol".

Obecnie w Skorodnem próbują gospodarować byli pracownicy "Igloopolu". W roku 1991 odnotowano 33 osoby, w 2004 - 47 osób, obecnie ok. 50 osób w kilku domach.

opracowanie: Zbigniew Jantoń, P. Szechyński

Literatura:

1. Bieszczady Słownik Historyczno-Krajoznawczy cz.I Gmina Lutowiska, UG - Warszawa 1995.
2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom X, Warszawa 1889.

Zobacz także: Cmentarz w Skorodnem

Skorodne, 2013
foto: P. Szechyński

Skorodne, widok z cmentarza, 2013
foto: P. Szechyński

Skorodne, jesień 2013
foto: P. Szechyński

Skorodne, jesień 2013
foto: P. Szechyński

Skorodne, wzgórze na którym stała cerkiew i znajduje się cmentarz, 2013
foto: P. Szechyński