» Miejscowości | Glinne

Glinne

Glinne (410 m n.p.m.) to wieś położona na widokowym wzgórzu między Leskiem (3 km) a Uhercami przy dużej obwodnicy bieszczadzkiej, licząca ok. 80 zabudowań. Położenie geograficzne: Góry Sanocko-Turczańskie. Na skrzyżowaniu w lewo zjazd do kościoła Miłosierdzia Bożego w Glinnem i do Jankowiec. Od kościoła rozciąga się rozległa panorama na Park Krajobrazowy Gór Słonnych z szybowiskiem w Bezmiechowej i dolinę Sanu.

Ważniejsze epizody z dziejów miejscowości:

1563r. - pierwsza historyczna wzmianka o wsi pochodzi. Powstała zapewne znacznie wcześniej, bowiem dzisiejszy jej przysiółek Kostryń posiada wczesnośredniowieczny kurhan. Nazwa Kostryń wywodząca się od słów "ostrożyć", "otoczyć ostrokołem" sugeruje powstanie na wzgórzu osady obronnej otoczonej ostrokołem mającej bronić prowadzącego tędy na Ruś traktu handlowego.

1605r. - w czasie prywatnej wojny między jej właścicielem Stanisławem Tarnawskim chorążym sanockim a jego wierzycielem Janem Tomaszem Drohojowskim, referendarzem wielkim koronnym między Glinnem a Uhercami założony został przez Drohojowskiego obóz warowny, z którego referendarz najeżdżał włości Tarnawskiego i jego sprzymierzeńca Stadnickiego w Uhercach.

1672r. - podczas najazdu tatarskiego na wieś stanowiąca własność Bukowskich została ona niemal kompletnie zniszczona, ocalały tylko 2 domy.

1921r. - Glinne liczyło 51 domów i 296 mieszkańców ( w tym. 189 grekokatolików, 95 łacinników i 12 osób wyznania mojżeszowego.

2002r. - we wsi - przy drodze do Jankowiec - znajduje się kościół rzymskokatolicki p.w. Miłosierdzia Bożego. Przy głównej trasie natomiast sklep spożywczy, leśnictwo i dom ludowy.

Obok wsi przy zielonym szlaku spacerowym przysiółek Kostryń należący administracyjnie już do Uherzec i gminy Olszanica.

Kostryń jest starszą osadą od Glinnego. Pierwszą wzmiankę źródłową o tym miejscu znajdziemy w Archiwum m. Leska na Wawelu. Otóż w 1477 r. czterej bracia Jan, Piotr, Stanisław i Andrzej Kmitowie z Sobienia wydali przywilej dla miasta Leska, w którym m.in. nadali mieszczanom łany roli od lasu i wzgórza Costrzyn (445 m) aż do Rozdziału koło Woli Postołowej i las Kostrzyn do wykarczowania położony między starą drogą myczkowską (rowadziła ona przez dzisiejszy Kostryń do skrzyżowania w Podkamionce) a rzeką San. Na wykarczowanie lasu i sprowadzenie osadników mieszczanie otrzymali 24 lata wolnizny według zasad prawa wołoskiego. Można zatem przypuszczać, iż pod koniec XV wieku teren ten został zasiedlony.

Warto zobaczyć:

W Kostryniu: na średniowiecznym kurhanie przy drodze do przysiółka Kostryń znajduje się oryginalna kapliczka słupowa z XVII-XVIII w., nieco dalej malownicza panorama na Czulnię, otoczenie Jeziora Myczkowieckiego, pasmo Żukowa z Holicą (762 m) byłym szybowiskiem i Ostrego Działu.

W Glinnem: nieco dalej przy szosie pomnik przyrody "Kamień Leski", o którym Aleksander hr Fredro napisał: Kamień nad Liskiem. Powieść z podania gminnego. ("Haliczanin" 1830, T. I, s. 137) oraz "Bajendę z podań gminnych w czterech obrazach, albo opowieść o Kamieniu nad Liskiem", Dzieła 1880.

"Kamień Leski" (ok. 410-420m n.p.m) - to niezwykle oryginalny pomnik przyrody nieożywionej zbudowany z piaskowca krośnieńskiego. Swój dziwaczny kształt zawdzięcza naturze (erozyjnym oddziaływaniom atmosferycznym) i mieszkańcom okolic. W XIX stuleciu bowiem u jego podnóża pozyskiwano kamień. Po dawnym kamieniołomie widoczne są do dziś dwie głębokie wyrwy z pionową ścianą skalną od strony Glinnego. Dziś porośnięte młodym lasem dodają temu zakątkowi szczególnego uroku.

Niepowtarzalnym urokiem Leskiego Kamienia zachwycali się od dawna liczni podróżnicy, artyści, malarze, poeci, pisarze, pamiętnikarze, publicyści i pionierzy polskiej turystyki górskiej przemierzający te strony w "czasach galicyjskich" (1772 - 1918). Pozostawione przez nich relacje i opisy wywołują do dziś wzruszenie. Oto kilka przykładów:

W swoim pamiętniku "Trzy po trzy" Aleksander Fredro pisał: "Za liskiem stanęliśmy i oglądali na szczycie pagórka ogromny ułom skalny. Nie widać na nim ręki ludzkiej, a jednak ze swego kształtu zdaje się być cząstką jakiegoś gmachu. Różne o tym kamieniu biegają powiastki. Jedna cudowniejsza od drugiej". W 1974 r. ten właśnie fragment pamiętnika Oddział PTTK "Bieszczady" w Lesku utrwalił na pamiątkowej tablicy wmurowanej na Kamieniu podczas I rajdu "Śladami sławnych piór" poświęconego A. Fredrze.

Oskar Kolberg w swoim 3-tomowym dziele etnograficznym Sanockie - Krośnieńskie, cz. I W: Dzieła Wszystkie, t. 49 s. 8 - 9 w ujmujący sposób opisuje także "Kamień nad Leskiem" i wieś Glinne. Oto jego relacja: "Nad miasteczkiem Liskiem, leżącym w województwie ruskim, ziemi sanockiej, wznosi się kamień ogromny dziwacznego kształtu, zwany Kustryniem.

W tej okolicy, gdzie wszystkie góry lasem lub ornymi obszarami są pokryte, sprawia widok nagiego kamienia niespodziewane wrażenie.

Pod Kustryniem ciągnie się bity gościniec i odsłaniając w biegu swoim po jednej i po drugiej stronie rozległe widoki, spuszcza się z wolna do Uherzec."

I tak jest do dziś. Przejeżdżając przez Glinne możemy podziwiać wspaniałe panoramy na dolinę Sanu, pasmo Gór Słonnych, górskie szybowisko w Bezmiechowej i leżący u ich podnóża Czarny Dział, a z Kostrynia nie mniej malowniczą panoramę na Czulnię, otoczenie Jeziora Myczkowieckiego, pasmo Żukowa z Holicą (także byłe szybowisko) i Ostrego Działu.

O. Kolbergowi zawdzięczamy także jedną z legend o powstaniu leskiego ostańca. Pisze on: "Onego czasu, gdy jako miasto powstać miało Lisko, brakło w nim najżywotniejszej miasta cechy - mieszczan. Diabeł, do wszelkich posług skory, postanowił też co najrychlej gród ten zaludnić; porwał tedy pierwszego, jakiego napotkał mieszczanina i nuż go nieść w swoich szponach przez powietrze do Liska. Wtem kur zapiał, bezsilny już diabeł, nie dobiegłszy mety, upuścił brzemię swe na ziemię, gdzie wedle fatalizmu zrządził, że niedoszły ów liszczanin natychmiast obrócił się w kamień".

Kolejne fascynujące opisy leskiego ostańca i najbliższych okolic miasta Leska zamieścił ks. Władysław Lutecki w swoich "Historiach niektórych ziemi sanockiej" wydanych nakładem "Wiadomości Turystycznych" w Warszawie w 1938 r. Oto fragmenty: "Okolice miasta Leska zdrowe i miłe są jako podgórskie. Z miasta w stronie zachodniej widny skręt Sanu, który prawie pod kątem prostym załamuje się u podnóża skał. (To dzisiejszy pomnik przyrody zwany "Skałą Wolańską"). Po stronie wschodniej, daleko za miastem, widać olbrzymią skałę, która robi wrażenie zamczyska i ma swoją legendę (...).

Wędrując za znakami zielonego szlaku pieszego górskiego z Leskiego Kamienia przez odsłonięte wzgórza w kierunku widniejącego w dali miasta Leska będziemy zachwyceni kolejną rozległą panoramą na otoczenie Leska i Park Krajobrazowy Gór Słonnych.

Jeśli na tę wędrówkę lub spacer wybierzemy się pod wieczór, to zrozumiemy głębiej sens dalszej relacji ks. Luteckiego o okolicach Leska.

(...)"A kiedy ptaki - śpiewaki, swoje wieczorne przedzwonią pacierze, wówczas i pola kwitnących zbóż sennie ku miedzom się chylą, strzepując pachnący pył. (...) W czerwień obleczone zorze wieczorne bledną. Niebieska światłość nad wodami przygasa. (...) Mgły się od Sanu zaciągają sine i jak dymy kadzielne zaścielają pola do wód dyszących przyległe. (...) Pierwsze gwiazdy wypatrują cienie niedaleko czającej się nocy, która nadchodzi i w mgliste ramiona obejmuje świat".

Z Leska do "Kamienia Leskiego" warto też przejść trasą rowerową "Baszta" prowadzącą m. in. od zamku Kmitów i amfiteatru doliną Sanu obok letnich basenów kąpielowych u podnóża Baszty, a następnie w lewo pod górę doliną Kisłego Potoku. Ten urzekający odcinek proponowanej trasy opisuje nie mniej wzruszająco ks. W. Lutecki.

(...) Spokojny San tuli się prawym brzegiem pod górskie osypiska, pod cień świerków, jodeł i buczyny. Podmywa brzegi, toczy kamienie i rozrzuconym głazem swoje upiększa brzegi. Nieraz zabłyśnie wśród przetrzebionego lasu odkrywka piaskowca, jakby szczątki murów dawnego zamczyska, to znowu wrzyna się w łożysko Sanu kamienista tafla, a dalej świecą w słońcu sine skały brzegów."

Nic dodać, czy ująć. Takie wrażenie sprawia do dziś wędrówka od Sanu do Leskiego kamienia tą samą doliną, którą - według kolejnej legendy - wyrodna córka niosła chorej, spragnionej mamie z Glinnego dzban wody z Sanu. Spotkawszy na leśnej ścieżce chłopca wdała się z nim w rozmowę zapominając o swojej chorej i czekającej na upragnioną wodę mamusi. Gdy zaszło słońce i zapadł mrok jej matka nie doczekawszy się córki umierając w gorączce i pragnieniu wypowiedziała ostatnie słowa: "Ty która nie znasz miłości i masz serce z kamienia, obyś skamieniała". I to przekleństwo matki dosięgło stojącą nadal z chłopakiem na leśniej ścieżce dziewczynę, która w jednej chwili na jego oczach zamieniła się w potężny głaz, swym kształtem przypominający kamienne serce.
Więcej: Kamień leski

Szlaki turystyczne:

Szlak zielony pieszy górski łączący Lesko z Krysową (45 km) przechodzi przez "Kamień Leski skrajem lasu przy zabudowaniach wsi skręcając za nimi leśną dróżką w kierunku leśnego gospodarstwa szkółkarskiego i szczytu Czulni.
Przez Kostryń można zejść szlakiem spacerowym zielonym lub rowerowym do pobliskiego Zwierzynia, a z lasu za wsią szlakiem spacerowym żółtym do Uherzec.

Stanisław Orłowski - Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych "Karpaty"