» Miejscowości | Bystre k.Czarnej

Bystre k.Czarnej

Wyodrębnienie wsi Bystre z terenów Michniowca nastąpiło pod koniec XVI wieku. Natomiast pierwsze wzmianki o wsi pojawiły się w 1607 roku.

Jak wiele okolicznych miejscowości została założona na prawie wołoskim i należała do dóbr królewskich które podlegały Ekonomii Samborskiej.

Jeden z krzyży przydrożnych przy drodze do Bystrego
foto: P. Szechyński

Ekonomia Samborska dzieliła się na krainy. Jedną z takich krain była kraina Lipiecka, do tej właśnie krainy należała wieś Bystre. Po pierwszym rozbiorze Polski Ekonomia Samborska weszła w skład austriackich dóbr rządowych. Wtedy to wieś Bystre zaczęła podlegać zarządowi tych dóbr w Łomnej. W roku 1868 klucz Łomniański wraz z wsią Bystre został sprzedany przez Austriaków księciu de Artois de Bordeaux hr. Chombart. Następnym właścicielem był Robert ks. Parmy a następnie hr. S. Wiszniewski.

Własność prywatna obejmowała w większości lasy, użytki rolne należały do miejscowych chłopów i nie podlegały sprzedaży. Na przełomie XIX/XX wieku oraz w okresie międzywojennym Bystre podlegało administracyjnie zarządowi w Starym Samborze. Z powiatu Stary Sambor jest to jedyna miejscowość która obecnie wróciła w granice Polski.

Fragment cmentarza w Bystrem, w tle cerkiew greckokatolicka
foto: P. Szechyński

Spis ludności wykazywał liczby:

1910r. - 521 osób

1921r. - 469 osób

1931r. - 561 osób

W 1951 roku podczas wymiany terytoriów Bystre wraca do Polski. Mieszkańcy zostają wysiedleni w rejon Doniecka i do obwodu mikołajewskiego do wioski Żowtniewo. Na ich miejsce osiedlono wysiedleńców z rejonu Krystynopola, Nowego Dworu i Zaburza.

Po stronie polskiej podczas regulacji granic w obszar wsi Bystre została włączona część wsi Mszaniec.

Cerkiew p.w. św. Michała Archanioła

Pierwsza cerkiew we wsi Bystre została wybudowana około 1607 roku. Kolejną wybudowano w 1681 roku. Cerkiew ta przetrwała do końca XIX wieku. Obecna cerkiew została zbudowana w latach 1901/1902 na miejscu poprzedniej w stylu i według wzorów huculskich. Po roku 1951 opuszczona cerkiew niszczeje, natomiast jej wyposażenie zostało rozkradzione . Część ikon trafiła do zamku łańcuckiego. W latach osiemdziesiątych XX wieku zaczęto remontować cerkiew. Obecnie w cerkwi znajduje się lapidarium krzyży i przedmiotów kultu religijnego z cmentarzy i cerkwisk bieszczadzkich.

Cerkiew greckokatolicka w Bystrem
foto: P. Szechyński

W Bystrem istniała kopalnia ropy naftowej. Jako miejsce z licznymi wyciekami ropy Bystre znane dość wcześnie. W 1931r. firma "Pollon" rozpoczęła poszukiwania i robiła odwierty. Podczas prac produkcja dzienna wynosiła około 300 kg ropy którą wydobywano z głębokości 515 metrów. W pięć lat później prace wydobywcze i poszukiwawcze prowadziła spółka "Bystre". W okolicy wsi odwiercano 7 otworów z czego w dwóch nie natrafiono na ropę. W 1998 roku kopalnia została zlikwidowana. W okolicy wsi widoczne są ślady po zbiornikach na płyn złożowy. W Bystrym wydobywano także niewielkie ilości wosku ziemnego.

Na przestrzeni czasów we wsi istniały 3 młyny, tartak wodny, kołchoz im. F. Dzierżyńskiego. Istniały dwa cmentarze: przycerkiewny i wiejski. Dwór i folwark wójtowski, kaplica kultowa oraz szkoła powszechna.

opracował: Zbigniew Jantoń

Na zdjęciach od lewej: cerkiew w Bystrem. (foto: P. Szechyński)

Zobacz także:

Cerkiew w Bystrem
Cmentarz w Bystrem

Krzyż przydrożny w pobliżu cerkwi
foto: P. Szechyński