» Szlaki piesze | Halicz

Halicz z Wołosatego

Opis trasy Wołosate - Przełęcz Bukowska - Rozsypaniec - Halicz - Przełęcz Goprowska (1160 m n.p.m.) - Przełęcz pod Tarnicą (Siodło, 1286 m n.p.m.) - Tarnica - Wołosate

Halicz (1333 m n.p.m.) jest trzecim co do wielkości szczytem w polskiej części Bieszczadów. Wierzchołek Halicza znajduje się na końcowym odcinku Głównego Szlaku Beskidzkiego (kolor czerwony), który biegnie tu z Ustrzyk Górnych i kończy swój bieg w Wołosatem.

Potok Wołosatka
foto: P. Szechyński

Szlak pieszy przez Halicz jest jednym z najpopularniejszych bieszczadzkich szlaków (z tego powodu nazywany czasem bieszczadzkim klasykiem) i w połączeniu z wejściem na Tarnicę (1346 m n.p.m.) stanowi ciekawą propozycję na spędzenie dnia. Krótsza (łącznie ok. 5 h) jest trasa z Wołosatego a w związku z tym nieco częściej wybierana. Poniżej opis szlaku z Wołosatego - pętla kończąca się również w Wołosatem.

Ponieważ proponowana trasa stanowi - jak wyżej wspomniano - pętlę, można ją pokonać w dowolnym kierunku. Wybór zależy od predyspozycji i upodobań co do chodzenia po górach - szlak biegnący najpierw drogą w kierunku przełęczy Bukowskiej posiada łagodniejsze podejście i więcej zejść. Jeśli ktoś natomiast woli najpierw sporo podchodzić, by kończyć wycieczkę długim zejściem powinien wybrać kierunek odwrotny. Tu opisujemy wariant, gdzie trasa początkowo biegnie łagodnie pod górę, długim i nieco monotonnym podejściem starą drogą, wybudowaną kiedyś przez Lasy Państwowe.

Droga na p. Bukowską - na quadach porusza się tędy Straż Graniczna
foto: P. Szechyński

Ruszamy z Wołosatego, turyści zmotoryzowani mogą zostawić samochód na parkingu BdPN (20 zł - opłata dzienna). Po minięciu zabudowań wsi i cmentarza dochodzimy do punktu kasowego Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Do niedawna stał przed cmentarzem i obsługiwał obie trasy. Teraz są dwa osobne punkty. Należy tu nabyć bilet na szlak lub ścieżkę. Równolegle do przebiegu "naszej" trasy biegnie ścieżka przyrodnicza "Pierwiosnka długokwiatowa". Bilety na szlak do niedawna były nieco droższe, ponieważ BdPN jest zobowiązany odprowadzać 15% wpływów z biletów na GOPR. Od wpływów z biletów na ścieżkę park nie musi odprowadzać na GOPR nic - toteż nietrudno się domyślić w jakim celu ścieżki w parku biegnące trasą szlaków rosły kiedyś jak grzyby po deszczu. Wstęp obecnie kosztuje 9 zł normalny i 4,50 zł ulgowy, bez względu na trasę.

Wiata BdPN na p. Bukowskiej
foto: P. Szechyński

Po zakupie biletów zostawiamy punkt kasowy (wcześniej po lewej stronie będzie cmentarz oraz miejsce po cerkwi w Wołosatem - zajrzymy tu na końcu trasy) i drogą kierujemy się zgodnie z oznaczeniem szlaku. Po dobrych kilkunastu minutach marszu droga będzie się rozwidlać. Należy tu skierować się lekko w lewo, natomiast "asfalt" w prawo prowadzi na przełęcz Beskid (785m n.p.m.), skąd schodzi do miejscowości Łubnia na Ukrainie. Droga ta nie jest dostępna dla turystów (regulamin BdPN), nie ma również możliwości przekroczenia granicy.

Teraz dość monotonnie maszerujemy wzdłuż potoku w zalesionym terenie. Droga wydaje się nużąca. Mija niewielkie rozlewisko i przechodzi potok Wołosatka, idąc jeszcze kawałek wzdłuż biegu potoku Zgniły, który wpada do Wołosatki poniżej mostu. Teren zaczyna się "podnosić" i podejście jest nieco bardziej "strome". Etap trasy od Wołosatego do p. Bukowskiej to ok. 1,5-2 h marszu wspomnianą drogą. Wiosną kwitnie tu m.in. wawrzynek wilczełyko a nieco wyżej rośnie czosnek niedźwiedzi, którego pod koniec podejścia można spotkać całe łany.

Widok na stronę wschodnią
foto: P. Szechyński

Dochodzimy do miejsca w pobliżu przełęczy Bukowskiej (1107 m n.p.m.), gdzie szlak odbija w lewo. Dobre miejsce na odpoczynek, stoi tu drewniana wiata Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz znajdują się tabliczki czasów przejść szlaku E-8 (czerwonego) - dowiemy się, że na Halicz jest stąd jeszcze 1h a do Ustrzyk Górnych 4,5h. Od sezonu 2014 znajduje się tu również toaleta - pierwszy w kraju sanitariat typu alpejskiego wybudowany ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Jest tzw. sucha toaleta, bez użycia wody - z założenia ekologiczna.

Kolejny etap szlaku to intensywne podejście, ale w przeciwieństwie do pierwszego odcinka okraszone pięknymi widokami. Już kilkadziesiąt metrów za wiatą, bardzo ładny widok m.in. na Kińczyk Bukowski i stronę ukraińską. Po kolejnych kilku minutach odsłoni się widok na stronę południową, ponad drogą, którą tu przyszliśmy - będzie widoczna m.in. charakterystyczna Pliska (1068 m n.p.m). Dobre widoki również na stronę wchodnią z doliną Sanu.

Wychodnie skalne, okolice Rozsypańca.
foto: P. Szechyński

Mijając kilka ciekawych skałek na grzbiecie zwanym Berdo wchodzimy na Rozsypaniec (1280m n.p.m). Teraz nareszcie trochę zejścia - w ramach odpoczynku. Schodzimy na przełęcz 1235 i kolejne podejście - tym razem już pod Halicz, który osiągamy po kilkunastu (albo kilkudziesięciu) minutach. Dotarliśmy na Halicz, na którym znajdują się kolejne szlakowskazy, betonowy trójnóg geodezyjny (wieża triangulacyjna) oraz metalowy, importowany z Tarnicy krzyż. Pierwszy krzyż na Tarnicy ustawiony został w roku 1978, kolejny w roku 1987, potem był jeszcze odnawiany (2000), gdyż uległ złamaniu. Ten pierwszy trafił na Halicz, był przestawiany i zniszczony przez warunki atmosferyczne. Odnowiono i powiększono go w roku 2002, jak to zwykle w takich przypadkach bywa nie pytając nikogo o zdanie, ponieważ stawianie krzyży w górach jest z założenia zwolnione z poszanowania prawa.

Pod Haliczem - pogoda bywa tu zmienna
foto: P. Szechyński

Przed II wojną światową, widoczne po stronie wschodniej Sianki, były znaną miejscowością letniskową (schroniska, pensjonaty, restauracje, itp.) oraz stacją sportów zimowych (skocznia narciarska, tor saneczkowy). Wówczas to z Sianek prowadził szlak na Halicz. Dziś nie ma po nim śladu - szkoda, bo zejście stąd do np. Bukowca, byłoby czasem przydatne.

Wierzchołek Halicza to (przy sprzyjających warunkach) wspaniały punkt widokowy z panoramą 360 stopni. Doskonale widoczne są stąd m.in. Kopa Bukowska (1320), Krzemień (1335), Bukowe Berdo (1313), Połonina Caryńska (1297), Szeroki Wierch (1315), Tarnica (1346), Wielka Rawka (1307), Kińczyk Bukowski (1251), Pikuj (1405), Stińska (1212). Widoczna jest również Ostra Hora (1408), Połonina Równa (1482), Holica (1376), Jawornik (1021), Czeremcha (1133), Beskid Wołosacki (1104) i wiele innych. Przy inwersji powietrza widoczne są również Gorgany.

Halicz (1333m n.p.m.)
foto: P. Szechyński

Wg kolejnych tabliczek zostało 1¼ h do najbliższej przełęczy pod Tarnicą (Siodło, 1276m n.p.m, obecnie nazywana Przełęczą Krygowskiego), zatem rozpoczyna się schodzenie. Szlak omija Kopę Bukowską i Krzemień, na których szczyty nie wchodzi. Pod Kopą Bukowską, charakterystyczna malutka kapliczka. Po drodze ładne wychodnie skalne i gołoborza. Wiosną kwitną cebulice, przebiśniegi i wawrzynki. Coraz ciekawszy widok również na dolinę Wołosatki i łąki pod Kiczerką (1021m n.p.m). Widoczna jest również przełęcz Goprowców, na którą się kierujemy. Po chwili napotykamy kolejne tabliczki: przełęcz 1160 m - 30 minut. To właśnie p. Goprowska. Niegdyś nazwa potoczna, pochodząca od funkcjonującej tu latem dyżurki GOPR a od 01.01.2009 oficjalna nazwa geograficzna. Żeby było zabawniej od roku 2010 dyżurka nie funkcjonuje - z braku pieniędzy, ale też z większej obecnie mobilności goprowców i spadku wypadkowości w tym rejonie.

Dolina Wołosatki
foto: P. Szechyński

Na przełęczy Goprowskiej szlak czerwony zbiega się z niebieskim, który w prawo odbija na Bukowe Berdo i schodzi do Widełek. Nasza trasa wiedzie w kierunku przełęczy pod Tarnicą, dokąd oba te szlaki biegną równolegle. Kilkadziesiąt metrów od przełęczy Goprowców stoi drewniana wiata BdPN. Już na samej przełęczy czerwony szlak odbija do Ustrzyk Górnych a my schodzimy niebieskim do Wołosatego. Przedtem warto wejść na wierzchołek Tarnicy. Prowadzi tam krótki (15 minut) szlak łącznikowy w kolorze żółtym, zatem do czasu przejścia całej pętli należy dodać ten odcinek.

Zejście do Wołosatego to już zabawa, aczkolwiek też daje w kość, dlatego że po kilkugodzinnym górskim marszu mocno pracujące na zejściach mięśnie zaczynają o sobie przypominać. Dobrze jest również przygotować mięśnie twarzy i język na znaczny wysiłek (w sezonie). Podejście z Wołosatego na Tarnicę jest jednym z najliczniej uczęszczanych szlaków w Bieszczadach. Ze sznura idących z przeciwnej strony osób, na ogół co druga będzie nas pozdrawiać, bo to taki ponoć zwyczaj, jak ulał pasujący do tego typu deptaków. Po 20 takich "cześć" lub "dzień dobry" będziemy zdziwieni, po 40 lekko poirytowani a po 75 w..., znaczy będziemy marzyć, aby już jak najszybciej znaleźć się na łące w Wołosatem. Bo odpowiadać trzeba, by nie wyjść na niekulturalnego turystę, albo - o zgrozo - na "stonkę" nie znającą elementarnych górskich zwyczajów... Ten fragment trasy to również dobre miejsce na podziwianie w sezonie górskiej "mody": torebeczki, sandałki, obcasiki, czółenka, klapeczki czy wreszcie lakierki to jedne z częściej spotykanych tu jej elementów.

Zejście z p. Krygowskiego - tu zasłonięta mgłą
foto: P. Szechyński

Dotarcie do Wołosatego nie powinno zająć więcej niż 1h. Po drodze warto zajrzeć jeszcze na stary cmentarz i miejsce po cerkwi, obok których biegnie ścieżka. Jest tu również stara piwnica oraz bardzo charakterystyczny drewniany żuraw i studnia. Więcej informacji na ten temat oraz zdjęcia: Cmentarz w Wołosatem.

Opisana wyżej trasa, to niemal obowiązkowa pozycja, zwłaszcza dla osób dopiero poznających Bieszczady, ale ze względu na doskonałe widoki chętnie odwiedzana również przez wytrawnych "bieszczadników" - warto się tu wybrać. Nie zapominajmy o odpowiednim ubraniu i obuwiu, warunki atmosferyczne potrafią zmienić się błyskawicznie.

Podsumowanie czasów przejść:

 Wołosate - Przełęcz Bukowska (1107): ok.2 h, w przeciwnym kierunku: 1½ h,
 P. Bukowska - Rozsypaniec - Halicz: ok.½ h, w przeciwnym kierunku: 1½ h,
 Halicz - Przełęcz Goprowska (1160): ok.1 h, w przeciwnym kierunku: ok. 1 h,
 P. Goprowska - Przełęcz Siodło (Krygowskiego): ½ h, w przeciwnym kierunku: &frac13 h,
 P. Siodło (Krygowskiego) - Wołosate: 1 h, w przeciwnym kierunku: 2 h,
Razem: 5 h, w przeciwnym kierunku: 6½ h

 Siodło pod Tarnicą (P. Krygowskiego) - Tarnica: ¼ h.

Zobacz także: Tarnica z Wołosatego - opis szlaku
Galeria zdjęć: Tarnica i Halicz - zdjęcia

P. Szechyński

Kilka zdjęć z proponowanej trasy:

1. Wołosate, punkt kasowy BdPN.
2. Wołosate, most na drodze do Łubni.
3. Mostek na potoku Wołosatka.

4. Przełęcz Bukowska - WC, toaleta.
5. Skałki pod Rozsypańcem.
6. Krzemień, Bukowe Berdo i Kopa Bukowska z Rozsypańca.

7. Halicz.
8. Halicz - szczyt.
9. Halicz - trójnóg geodezyjny na szczycie.

10. Widok z Halicza na dolinę Wołosatkiy.
11. Kopa Bukowska, widok ze szlaku.
12. Kopa Bukowska.

13. Skałki pod Kopą.
14. Krzemień.
15. Parkowa wiata na Przełęczy Goprowców.

16. Krzemień z podejścia na Przełęcz Siodło.
17. Szeroki Wierch z Przełęczy Siodło pod Tarnicą.
18. Przełęcz Goporwców.

19. Rozlewisko powyżej Wołosatego w początkowej części trasy.
20. Potok Wołosatka.
21. Drogę na przełęcz Bukowską często przemierza Straż Graniczna.

22. Przełęcz Bukowska.
23. Wiata BdPN na przełęczy Bukowskiej.
24. Widok z podejścia pod Rozsypaniec.

25. Widok z podejścia pod Rozsypaniec na Bieszczady Wschodnie.
26. Na Haliczu, pogoda w górach bywa zmienna.
27. Widok na dolinę Wołosatki spod Kopy Bukowskiej.

28. Szlak biegnie bokiem Krzemienia (z lewej), na wprost przełęcz Goprowska.
29. Widok z p. Goprowskiej.
30. Na przełęczy Goprowskiej.

31. Przełęcz pod Tarnicą, z lewej Tarnica.
32. Tarnica we mgle - zejście do Wołosatego.
33. Cmentarz i cerkwisko w Wołosatem.