» Warto zobaczyć | Kolejka wąskotorowa

Bieszczadzka Kolejka Leśna, czyli wąskotorówka w Bieszczadach

Założona końcem XIXw. bieszczadzka kolejka wąskotorowa, stała się od tego czasu nierozłącznym elementem krajobrazu Bieszczadów. Dawnej liczyła dziesiątki kilometrów i posiadała wiele odnóg. Początkiem lat 90.XXw. zamknięta całkowicie a następnie przywrócona do życia dzięki staraniom Fundacji Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej. Dziś unawana jest za jeden z najlepszych produktów turystycznych Podkarpacia i cieszy się ogromną popularnością wśród turystów, kursując na trasach z Majdanu do Przysłupa oraz Balnicy. Główna stacja znajduje się w Majdanie, dawniej był to przysiółek Cisnej i Lisznej. Dziś teren, na którym znajdują się zabudowania kolejki formalnie znajduje się w Żubraczem. Poniżej historia wąskotorówki w pigułce, wspomnienia oraz rozkłady jazdy Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej, zwanej potocznie "bieszczadzką ciuchcią". Jest tu również stan zachowania niektórych, nieczynnych obecnie odcinków, które można potraktować jako trasę pieszej wycieczki szlakiem dawnej kolejki.

Szlakiem bieszczadzkiej ciuchci
Bieszczadzka kolejka wąskotorowa jest dziś jedną z atrakcji turystycznych Bieszczadów. Wybudowana końcem XIX w. służyła mieszkańcom tej górskiej krainy jako ważna trasa komunikacyjna ożywiająca gospodarczo dawne wsie królewskie położone u stóp granicznego Beskidu.

Wrażenia z jazdy bieszczadzką kolejką
Po raz pierwszy jechałem kolejką, o ile dobrze pamiętam, w roku 1977. Cóż to była za frajda. Wagoniki ciągnęła "ciuchcia" z prawdziwego zdarzenia, tłoku w niej nie było, tylko czas leciał niesamowicie szybko. W kolejnych latach dalej bardzo lubiłem przejechać się tym środkiem lokomocji, jednak wiele się zmieniało, zmieniało się także moje spojrzenie na samą kolejkę.

Rozkład jazdy Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej
Aktualny rozkład jazdy bieszczadzkiej wąskotorówki oraz ceny biletów. Kolejka jeździ obecnie na trasie Majdan - Cisna - Przysłup oraz Majdan - Żubracze - Solinka - Balnica. Zawieszono kursowanie kolejki do Smolnika oraz Woli Michowej, kolejka kursuje natomiast również zimą a w sezonie letnim robi po 2 kursy dziennie na danej trasie.

Ekspozycja muzealna Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej
W wyremontowanym budynku stacji w Majdanie, urządzono w kilku salach ekspozycję muzealną, która gromadzi przedmioty związane z bieszczadzką kolejką z różnych okresów czasu. Zobaczymy tu różnego rodzaju narzędzia, mundury, czapki i wiele innych przedmiotów, które niegdyś były używane na co dzień przez pracowników kolejki.

Kolejowy Smolnik - odpoczywając w Bieszczadach, poczuj klimat dawnej kolei. Zapraszamy Państwa do odwiedzenia Kolejowego Smolnika. Nasz dom to nie tylko obiekt oferujący komfortowe pokoje noclegowe. To miejsce, w którym spotkasz się z historią kolei i poczujesz niepowtarzalny klimat dawnych stalowych szlaków. Zgromadziliśmy tu wiele pamiątek z historii polskiego - i nie tylko - kolejnictwa.

Bieszczadzką ciuchcią podróż w czasie
Użytkowany obecnie odcinek kolejki wąskotorowej w Bieszczadach to niewielki procent trasy jaką kiedyś pokonywała bieszczadzka ciuchcia. Odwiedzając nieuczęszczane szlaki kolejki z archiwalnymi zdjęciami można odbyć prawdziwą podróż w czasie. Bieszczadzka kolejka bowiem czeka na ponowne odkrycie.

Tam, gdzie kolejka już nie dojeżdża, cz.I Rzepedź - Balnica i Cisna - Moczarne
Bez znaków - wycieczka nieczynnym torowiskiem bieszczadzkiej kolejki wąskotorowej. Fotorelacja z przejścia kilku odcinków tej trasy od Rzepedzi, przez Prełuki, Duszatyn, Smolnik, Beskid i Smerek po niedostępne obecnie dla turystów Moczarne na terenie BdPN.

Tam, gdzie kolejka już nie dojeżdża, cz.II Ustrzyki G. - Widełki
Kolejna część wędrówki śladem pozostałości po bieszczadzkiej wąskotorówce. Tym razem odcinek prowadzący z Ustrzyk Górnych do Widełek przez Bereżki. Dobrze jest pokonywać ją poza okresem letnim, ponieważ bujna roślinność uniemożliwia wówczas obejrzenie wszystkiego co po kolejce na tej trasie zostało.

Tam, gdzie kolejka już nie dojeżdża, cz.III Smolnik - Nowy Łupków
Kolejka wąskotorowa na trasie Smolnik - Nowy Łupków, to część najstarszego odcinka kolejki, która swój początek brała właśnie w Nowym Łupkowie. Torowisko na tym nieczynnym obecnie odcinku jest trudno dostępne zwłaszcza w porze letniej, gdzie wysoka roślinność i trawy utrudniają poruszanie się. Większa część trasy to odkryte pola i łąki.

Tam, gdzie kolejka już nie dojeżdża, cz.IV Widełki - Stuposiany
Odcinek Widełki - Stuposiany (Wilcza Góra), to część dawnego torowiska Ustrzyki Górne - Sokoliki, które zostało wybudowane najprawdopodobniej w latach 1900 - 1904. Odcinek jest trudny i wymagający do przejścia pieszo, zwłaszcza latem. W Widełkach trzeba trafić w dobrą drogę leśną, która prowadzi dawnym nasypem.

XIX-wieczny most wąskotorówki w Woli Michowej
Linia kolejki wąskotorowej na odcinku Nowy Łupków - Majdan wybudowana została w latach 1890 - 1898 a jej celem był wywóz drewna z okolicznych lasów i przeładunek na kolej normalnotorową w Łupkowie. Powstała zgodnie z ówczesnymi normami, jako kolejka z 760mmm rozstawem szyn.

Kolejka wąskotorowa Rzepedź - Cisna. Moje pierwsze spotkanie z Bieszczadami w 1965 r.. W 1965 roku po zdaniu matury i egzaminu wstępnego na studia geodezyjne na AGH w Krakowie postanowiłem wyruszyć w Bieszczady na 2 tygodniową wędrówkę. Wyjazd był dokładnie zaplanowany i odbył się w ramach Rajdu Drogowców i transportowców organizowanego przez odział w Rzeszowie. Skład drużyny to koledzy ze szkolnej ławki z liceum.

Bieszczadzka kolejka na trasie
foto: M. Piela