» Reportaże | Wyścigi Psich Zaprzęgów "Śladem Niedźwiedzia"

Wyścigi Psich Zaprzęgów "Śladem Niedźwiedzia" 28-29.01.2006 - relacja cz.III

Główny bohater - pies

Wyścigi psich zaprzęgów. Jeszcze kilka lat temu nieliczna grupa zapaleńców wiedziała, o co chodzi. Głównym bohaterem jest syberian husky i ta rasa jest najczęściej kojarzona z zaprzęgiem. Ale w zaprzęgach biegają wszystkie psy ras północnych: samoyed, alaskan malamute, pies grenlandzki i syberian husky.

Któż nie zachwycił się tymi jasnymi, niebieskimi oczami? I tą sylwetką, gracją i opanowaniem przypominającym drapieżnika. I rzeczywiście. Pochodzą od swoich pierwotnych przodków - wilków. Uszy, puszysta kita ogona i sierść składająca się z gęstego, wełnistego podszerstka i grubych włosów, życie według ściśle przestrzeganej hierarchii stadnej i chóralne wycie. Ale w odróżnieniu od sławnego drapieżcy, brak w nich agresji wobec ludzi, nie tylko właściciela. Są bardzo przywiązane, jednak właściciela traktują jak przywódcę stada, który może się zmienić. Do nowego będą równie mocno przywiązane. Zachował się w nich pierwotny instynkt. Zew natury jest silniejszy od największego przywiązania.

Jakże często cechy te stawały się dramatem dla właścicieli, nie znających ich specyfiki. To nie maskotka, którą można trzymać na kanapie (bo ładnie wygląda), przejść się po parku lub lesie bez smyczy czy linki. Dlaczego uciekł? Dlaczego nie wrócił? Lessie przecież zawsze wracała. A gdzie ta energia, sprężystość wilka? Dlaczego jest osowiały, złośliwy?

Dopiero Ci, którzy mieli wystarczająco dużo cierpliwości, żeby dokładnie poznać specyfikę tych ras, mogli je naprawdę docenić.

To psy stworzone do ruchu, biegania, wysiłku fizycznego. Po kilkukilometrowym biegu wyglądają na naprawdę szczęśliwe - języki wywalone, dyszą, ale w oczach ta iskra, ta energia, jakby cała morda się śmiała przy wtórze rozmachanych ogonów. To właściciele mają mroczki przed oczami, tchu brak, nareszcie koniec tego morderczego wysiłku. A tu patrzy uśmiechnięta morda - no co? Za chwilę dalej pobiegniemy?

Oczywiście dla tych psów żywiołem jest zima. Im zimniej tym lepiej. Niewiele osób mogło oglądać ich przebudzenie, po nocy spędzonej pod gołym niebem, przy temperaturze spadającej poniżej minus 20st.C. Zwinięte przez całą noc w kłębek, nos schowany w łapach, rano przeciągają się leniwie, zadowolone. Ponad oczami lodowa czapka - to zlodowaciała para, wydobywająca się z nozdrzy podczas snu.

Śnieg i mróz to idealne warunki do biegania, do treningu. Latem jest zbyt ciepło. Przecież rasy te kształtowane były przez kilka tysięcy lat, w surowym klimacie dalekiej północy, pracując jako siła pociągowa dla człowieka.

Co odróżnia poszczególne rasy? Oprócz cech wyglądu zewnętrznego, głównie predyspozycje fizyczne i psychiczne:

• Syberian husky - szybkie, wytrzymałe. Stosunkowo słabe fizycznie w porównaniu z innymi rasami. Do zaprzęgu idealne, nie na darmo zwane ekspresami północy.
• Pies grenlandzki - charakter indywidualisty, niezależny, zaczepny wobec swoich krewniaków. Niewiele wolniejszy od syberian husky, silny. Bodaj najbardziej pierwotny z wszystkich ras.
• Samoyed - piękny, duży, wesoły pies z cechami dobrego stróża. Raczej powolny, jednak silny.
• Alaskan malamute - powolny, niezwykle wytrzymały. Nazywany jest lokomotywą północy, dzięki legendarnej już, niezwykłej sile, której nie dorównują inne rasy. Pewny swojej siły i charakteru, bywa zaczepny i agresywny w stosunku do innych psów.

Psy rasy północnej zaliczane są do tzw. psów zaprzęgowych (Racing Dogs). Oprócz nich, pod tym pojęciem kryją się też inne psy, które w Europie nie są jeszcze klasyfikowane jako rasowe. Ostatnio wśród maszerów coraz większe uznanie zdobywają "kundle", czyli alaskan husky (w USA od wielu lat mają prowadzone księgi hodowlane z udokumentowanym pochodzeniem). Charakteryzują się dużą wytrzymałością i szybkością. Cechy te posiadają również krzyżówki (tzw. Greystery) różnych ras - hartów, wyżłów, seterów, wilczurów. Ich szybkość i wytrzymałość mieszana jest z cechami psów północnych, dzięki czemu nabierają odporności na specyficzne, trudne warunki. Co więc tak naprawdę zalicza psa do psów zaprzęgowych? Jedynie hodowlane ich ukierunkowanie do celów użytkowych, czyli, mówiąc językiem laika, muszą chcieć biegać, czuć się w swoim żywiole.

A było to tak...

W roku 2002. Ania i Tomek mają już za sobą bagaż doświadczeń: współorganizowanie wyścigów w Krakowie, niemałe sukcesy w charakterze zawodników z własnymi psami. A może by tak zorganizować własne zawody? Tylko gdzie? Rzeszów - brak ciekawych terenów, choć z organizacją byłoby prościej. Jeśli mają to być wyścigi w alskańskim stylu, trudne, ciekawe, z gwarancją śniegu to muszą być w Bieszczadach. Tak, tam jest przestrzeń, uczucie wolności, dzikość jak z powieści Londona.

Ludzie z Urzędu Gminy w Cisnej chętni do pomocy od początku, po dziś. Będzie się działo w ich Bieszczadach, i o to chodzi. Ale gdzie? Przydałby się partner. Idźcie do Krzyśka Francuza z Oberży Biesisko. Idą, strzał w dziesiątkę.

Z nazwą też wiąże się ciekawa opowieść. Kilka dni do pierwszych zawodów, zamieszanie, czasami panika, trudno wszystko ogarnąć. Rany, nie mamy nazwy! Na szczęście zaprzyjaźniony GOPR'owiec uzmysławia nam, że trasa pokrywa się miejscami ze śladami bieszczadzkiego misia, niedawno przez niego zauważonymi. Jest nazwa - Śladem Niedźwiedzia.

Bieszczady sprawdziły się. Pogoda nie rozpieszcza, zdarzają się wichury, śnieżyce, mgły. Teren, przez niektórych uważany za najtrudniejszy w Polsce. Do dziś wieczorem przy piwie, maszerzy wspominają pierwszą trasę - na Duże Jasło (1122 m n.p.m.). Karkołomne zjazdy, męczące podbiegi. Dała im w kość.

Od tego pierwszego razu, impreza nabiera rozgłosu. Zaczynali od 24 załóg, doszli do 68. Nie tylko z Polski.

Znajomi

Jak to się kręci? To musi być pasja, która daje niesamowitą energię. Ale to jeszcze nie wszystko. Ludzie dookoła. Bez nich, we dwójkę, nie daliby rady. Ochotnicy. Ci, którzy tu mieszkają i Ci z różnych zakątków Polski. Co roku pomaga im kilka osób, bez wynagrodzenia (jest to impreza nie komercyjna), z czystej chęci, przyjaźni. Przez te lata przewinęło się ich bardzo dużo. Nie sposób ich wyliczyć, wszystkich wspominają z uśmiechem, rozrzewnieniem, zadumą. Wszystkim są wdzięczni.

Ale jest stała ekipa zapaleńców, którzy co roku dają z siebie wszystko, są od początku i aż trudno uwierzyć, że mogłoby ich zabraknąć. Nie, niemożliwe. To byłyby już inne zawody.

Krzysiek Francuz - bieszczadnik od 12 lat. Uwielbia jak się coś dzieje, dzieli się niespożytą energią, fantazją. Zna wszystkich, nie ma sprawy nie do załatwienia.
Grześ Sikora - przyjeżdża od samego początku z Rzeszowa. Plac (epicentrum imprezy) i jego przygotowanie, to jego żywioł. Nie trzeba sprawdzać, kontrolować. Siła spokoju, wytrwałości.
Sławek Kudełka (brat Tomka) - szaleje na placu razem z Grześkiem, dzięki nim Tomek ma święty spokój.
Lecznica Weterynaryjna "Doktorek", Magda Moskwa-Michno - obsługa weterynaryjna, dzięki nim psy i maszerzy są bezpieczni. Szyją psy, ludziom niosą ulgę preparatami przeciwbólowymi po zbyt burzliwej i wesołej nocy.
Gośka Zalewska - pomaga Ani w sekretariacie zawodów, organizacji zaplecza poza placem, trasami. Bieganina, próby koordynacji, chaos - to ich żywioł.
No i oczywiście maszerzy, ich rodziny. Wariaci, dzięki którym świat jest kolorowy, różnorodny. Wiele ciekawych życiorysów. Niektórzy dzięki psom zmienili stosunek do życia, sposób na życie.

Rodzina

Ania, Tomek, dzieci - Kacper (13 lat) i Kasia (6 lat). Wszyscy zwariowani, każdy na inny sposób. To co ich łączy, to miłość i ciekawość świata. Konie, pływanie, żagle, psy, góry. Mieszkali już w kilu miastach Polski, robili różne rzeczy. Ostatnio w Rzeszowie. Normalna praca. Do tego psy zaprzęgowe. A właściwie głównie psy zaprzęgowe. Dwa dorosłe syberian husky - Koana i Reti, dwa młode psy grenlandzkie - Koda i Borg. Ania szkoliła, Tomek zdobywał tytuły mistrzowskie. W tym roku Tomek po pięcioletniej przerwie wystartował ponownie. Z dwójką swoich psów - Borgiem i Fauem (nowy nabytek, dorosły, wyszkolony, świetny pies grenlandzki).

Bieszczady

Zaczęło się od Tomka, zwyczajnie, gdzieś 15 lat temu - pomysł na wakacje w Biesach. Same wakacje nie były już zwyczajne. Wspaniałe, wyjątkowe wakacje u Lutka Pińczuka w Chatce Puchatka z chłopakami lotniarzami. Pływanie w powietrzu na paraglajtach. Niezapomniane 50 urodziny Lutka z baranem u źródełka. Niezliczona liczba kursów do źródełka po wodę, surowe życie w Chatce. Chwycił bakcyla, już na całe życie. Wracali tu już razem z Anią, często, na weekendy, z psami, w góry. A później to już Oberża Biesisko i Krzysiek Francuz. Wpadali w odwiedziny, naładować akumulatory, złapać wiatr.

Jeden telefon zmienił wszystko. Krzysiek zaproponował im prowadzenie Oberży. Ponoć nie zastanawiali się dłużej niż 5 sekund. Miasto uwierało, czasami przytłaczało. Szansa, której nie wolno zmarnować. Mieszkają i pracują w Przysłupiu od sierpnia 2004. Ani przez chwilę nie żałowali. Dzieciaki też szczęśliwe, nie mają czasu się nudzić. Czasem śnieg da w kość, ręce odpadają od łopaty. Zdarzają się gorsze dni, to normalka. Do kina, teatru, rzeszowskich przyjaciół trochę dalej. Ale to nie koniec świata. Sami nie do końca zdawali sobie sprawę z tego, ile rzeczy tu się dzieję, jak ciekawi ludzie mieszkają. Powoli zapuszczają korzenie, wrastają w ukochane góry.

Marzenia? Zostać tutaj. Własny dom. Puchar Bieszczad w wyścigach psich zaprzęgów. No i wyścigi w formule non-stop, 250 km. Przyszłoroczny średni dystans to jedynie etap pośredni. No i znowu temat wraca do wyścigów, psów, tras, przygotowań. Tak już mają. I oby jak najdłużej.

tekst: Małgorzata Zalewska

Zobacz także:
Edycja 2007 - relacja

Wstecz: » cz.I, » cz.II